Wpisy w kategorii: Wiedza

Większość projektów dofinansowanych ze środków europejskich wiąże się z koniecznością rozliczania ich pełnej formie – co oznacza konieczność prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej pod projekt oraz dokładnego dokumentowania wszystkich wydatków poniesionych w ramach realizowanego projektu w postaci dokumentacji przetargowej, właściwie wystawionych, zaksięgowanych i opisanych faktur, potwierdzeń płatności itp. Są jednak działania takie jak 3.3.3 POIR „Go To Brand”, które wykorzystują uproszone metody rozliczania projektów, które są przystępniejsze dla zwykłego Beneficjenta. Na czym one polegają?

Uproszczone metody rozliczania projektu przewidują możliwość rozliczania wydatków w oparciu o tzw. kwoty ryczałtowe. Są one tworzone i ustalane na etapie ubiegania się o dotację poprzez odpowiednią kalkulację kosztu na podstawie cen rynkowych. Do odpowiedniej wyceny posłużyć mogą oferty z rynku, katalogi, cenniki ze stron internetowych itp. Sprecyzowane w ten sposób kwoty ryczałtowe stają się wówczas podstawą do wyliczenia dofinansowania na dany wydatek we wniosku o dofinansowanie.

W rezultacie otrzymujemy sztywno określone kwoty wydatków kwalifikowalnych oraz dofinansowania na każdy koszt w projekcie. W projektach z działania 3.3.3 POIR kwotę ryczałtową ustala się dla pojedynczego zadania obejmującego koszty towarów/usług/produktów, które będą ponoszone w związku z jego realizacją, związane wyłącznie z konkretnym wydarzeniem targowym lub misją, usługą doradczą oraz wytworzeniem i realizacją działań informacyjno-promocyjnych.

Kwoty ryczałtowe – czym tak naprawdę są?

Należy to rozumieć w taki sposób, że Instytucja zgadza się wypłacić zapisaną we wniosku o dofinansowanie kwotę dofinansowania na dany wydatek, jeżeli zostanie on zrealizowany zgodnie założeniami wniosku. W przypadku zauważenia przez PARP jakichkolwiek rozbieżności, dane zadanie będzie uznane za niekwalifikowalne. Podobnie wydarzy się, jeżeli wydatki zostaną poniesione poza okresem kwalifikowalności określonym w umowie o dofinansowanie. Jak udokumentować w takim razie wydatek, by jasno wykazać jego poprawną realizację?

Dokumentowanie wydatków

Posługując się przykładem działania „Go To Brand”, sposób dokumentowania poniesienia wydatku zależy od jego rodzaju. Jest on jednak zdecydowanie uproszczony względem normalnych metod rozliczania: Beneficjent nie przeprowadza postępowań ofertowych w celu wyłonienia wykonawcy/dostawcy a także nie wymaga się przedstawiania dokumentów finansowych przy rozliczaniu wydatków.

Oznacza to, że zakupy mogą być dokonywane z tzw. „wolnej ręki” zgodnie z budżetem dofinansowanego projektu. W zależności od rodzaju wydatku przedstawia się więc następujące  przewidziane dokumenty:

• Impreza targowa w charakterze wystawcy
  • Dokumentacja zdjęciowa – stoisko targowe, numer stoiska, oznaczenie MPG, oznaczenie logotypami UE, FE i PL, zdjęcia dodatkowe (jeżeli dotyczy).
  • Wpis do katalogu wystawców.
• Misja gospodarcza
  • Raport z misji – data i miejsce realizacji, ramowy plan misji, cel misji, skład delegacji, harmonogram spotkań z kontrahentami, zdjęcia, bilety wstępu (jeżeli dotyczy), podsumowanie (czy zrealizowano cel?).
• Usługa doradcza
  • Raport i/lub opracowanie – dokument potwierdzający realizację usługi zgodnie z założeniami.
• Szkolenie
  • Dokumenty – zakres szkolenia, certyfikaty, lista obecności.
• Seminaria/kongresy/konferencje
  • Dokumenty – zgłoszenie/zaproszenie, agenda, dokumentacja fotograficzna.
• Działania informacyjno-promocyjne
  • Raport – powinien zawierać opis wykonanej usługi zgodnie z założeniami wraz ze specyfikacją (rodzaj działania, ilość itd.).
  • Zdjęcia – powinny pokazywać wykonane materiały, w przypadku wykonywania np. 1000 szt. ulotek wystarczy zdjęcie jednej sztuki.

W przypadku rozliczania zaliczki w działaniu 3.3.3 POIR dodatkowo wymaga się oświadczenia o pobraniu zaliczki o wydatkowanej kwocie zaliczki (wzór jest dostępny na stronie PARP), a także wyciągu bankowego z rachunku zaliczkowego.

Realizacja projektu – informacje ogólne

W projektach 3.3.3 POIR „Go To Brand” dla Instytucji Pośredniczącej najważniejsze jest zrealizowanie zadania. Oznacza to, że wydatki rozliczane za pomocą kwot ryczałtowych są traktowane jako wydatki poniesione, przez co Beneficjent nie musi udowadniać i przedstawiać dokumentów księgowych na dany wydatek potwierdzających poniesienie kosztu, jak w projektach rozliczanych na normalnych zasadach.

Beneficjent musi wyłącznie wykazać, że zrealizował zadanie zgodnie z założeniami na podstawie raportu, zdjęć itp. Takie podejście jest bezpośrednim następstwem zapisów dokumentacji konkursowej, która wskazuje, że Beneficjent nie ma obowiązku prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej pod projekt.

Warto zaznaczyć, że realizacja zadań odbywa się „zero-jedynkowo”, czyli: albo zadanie zostało zrealizowane w całości zgodnie z założeniami, albo nie. Nie występuje tutaj pojęcie częściowej realizacji zadania. Rozliczanie zadań objętych kwotami ryczałtowymi odbywa się poprzez wykazanie osiągnięcia wskaźnika dla kwot ryczałtowych w terminie, w którym zadanie zostało zaplanowane we wniosku o dofinansowanie. W przypadku niezrealizowania w pełni wskaźników dla kwot ryczałtowych dana kwota ryczałtowa (całe zadanie) zostanie uznana za niekwalifikowalną.

Jeżeli coś zostało zakupione taniej niż przewidziany ryczałt, to Beneficjent i tak otrzymuje całą kwotę ryczałtową – nie ma proporcjonalnego pomniejszania dofinansowania. Podobnie w przypadku zakupu czegoś drożej – wówczas Beneficjent również otrzymuje tylko wysokość kwoty ryczałtowej. Od tej zasady nie ma wyjątków.

Zmiany w projekcie

Projekty ryczałtowe pozwalają Beneficjentom na wprowadzanie zmian w trakcie realizacji projektu. W przypadku „Go To Brand” należy jednak pamiętać o kilku istotnych kwestiach.

Beneficjent ma obowiązek informowania Instytucji o wszelkich zmianach związanych z realizowanym projektem. Brak informowania o zmianach jest naruszeniem zapisów umowy o dofinansowanie i może skutkować uznaniem części wydatków za niekwalifikowane lub rozwiązaniem umowy o dofinansowanie.

W przypadku konieczności wprowadzenia zmian w zadaniu rozliczanym kwotą ryczałtową z powodu okoliczności niezależnych od Beneficjenta, jest on zobowiązany do przedstawienia uzasadnienia wnioskowanej zmiany wraz ze szczegółową metodologią kalkulacji kosztów zadania po zmianie. Jest to istotna kwestia zwłaszcza w czasach epidemii COVID-19 (więcej o zmianach imprez w projektach targowych przeczytać można w artykule „Projekty targowe w dobie zagrożenia koronawirusem – konsekwencje dla Beneficjentów?”).

Nie ma możliwości zwiększenia kwot przewidzianych na realizacje zadań rozliczanych kwotami ryczałtowymi. Beneficjent nie jest uprawniony do dokonywania przesunięć pomiędzy kategoriami wydatków rozliczanymi za pomocą kwot ryczałtowych.

Inne obowiązki

Pomimo pewnych uproszczeń w realizacji projektu ryczałtowego, regulamin wciąż przewiduje  obowiązki, które obowiązują Beneficjenta tak samo, jak w przypadku projektu realizowanego normalną metodą. Do najważniejszych należą poniższe.

• W trakcie realizacji Beneficjent jest zobowiązany do osiągnięcia i monitorowania wskaźników produktu i rezultatu określonych we wniosku o dofinansowanie, w tym wskaźników dotyczących kwot ryczałtowych. Nieosiągnięcie wskaźników będzie skutkowało obniżeniem dofinansowania.
• Beneficjent jest zobowiązany poddać się kontroli/audytowi w ramach umowy o dofinansowanie, prowadzonej przez instytucje uprawnione.
• Beneficjent jest zobowiązany do przechowywania dokumentacji dotyczącej projektu przez okres nie krótszy niż 10 lat od zawarcia umowy.
• Beneficjent jest zobowiązany do promocji projektu zgodnie z Podręcznikiem wnioskodawcy i beneficjenta w zakresie informacji i promocji.
• Projekt jest objęty okresem trwałości, podczas którego Instytucja Pośrednicząca monitoruje poziom wskaźników, w tym rezultatu.
• Szczególnym obowiązkiem jest również informowanie przez Beneficjenta niezwłocznie i pisemnie Instytucji Pośredniczącej o problemach w realizacji projektu a w szczególności o ryzyku nieosiągnięcia wskaźników produktu i rezultatu. Niewykonanie przez beneficjenta powyższych obowiązków może być przesłanką do przeprowadzenia kontroli doraźnej przez uprawnione instytucje w siedzibie Beneficjenta, a także w miejscu realizacji projektu.

Projekty rozliczane metodą uproszczoną stanowią na pewno przystępne narzędzie dotacyjne dla Beneficjentów, którym zależy na sprawnej realizacji przedsięwzięć. Przykładem takiego działania jest bardzo popularny „Go To Brand”, w którym sprawozdawanie kosztów odbywa się właśnie w oparciu o kwoty ryczałtowe.

Należy jednak pamiętać, że przy wszystkich ułatwieniach, jakie ze sobą niosą, nie można zapomnieć o kilku istotnych kwestiach, jak właściwa realizacja zadań zgodnie z dokumentacją aplikacyjną czy przygotowanie właściwych dokumentów do określonych wydatków. Nie poświęcenie odpowiedniej uwagi takim zagadnieniom może spowodować, że wydatki całych zadań w projekcie mogą być niekwalifikowalne, a co za tym idzie Beneficjent utraci sporą część dofinansowania – zwłaszcza, że w projektach ryczałtowych nie ma mowy o oszczędnościach czy częściowej realizacji zadania.

Dlatego najlepszym wyjściem jest zaangażowanie podmiotu doradczego, który korzystając z wiedzy i doświadczenia przeprowadzi Beneficjenta przez meandry jego projektu i pomoże rozliczyć właściwie projekt.

Rozwiązanie trudności osób z różnego rodzajami ograniczeń możliwe jest dzięki realizacji założeń konkursu organizowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości – 2.3.5 Design dla przedsiębiorców – Dostępność Plus. Wpisuje się on w długoterminową strategię rządową na rzecz równości szans w dostępie do produktów i usług na obszarze Polski. Jako przedsiębiorcy należący do sektora MŚP, macie szansę wziąć czynny udział w procesie zmiany otoczenia – na lepsze.

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), zgodnie z założeniami rządowego programu Dostępność Plus, daje możliwość ubiegania się o dofinansowanie dla projektów, których koncepcja uwzględnia potrzeby osób z ograniczeniami psychofizycznymi,  środowiska osób starszych, czy kobiet w ciąży. Realizacja odgórnej inicjatywy możliwa jest dzięki uczestnictwu w konkursie 2.3.5 Design dla przedsiębiorców – Dostępność Plus.

Dostępność Plus – co to i dla kogo?

Program Dostępność Plus ma za zadanie stworzyć kompleksowe rozwiązania dające możliwość bardziej komfortowego życia w otaczającej nas rzeczywistości.  Dotyka bardzo wielu ważnych sfer życia obywateli poprzez implementowanie użytecznych rozwiązań do produktów i usług.

W bieżącym roku po raz kolejny pojawi się możliwość pozyskania środków unijnych na sfinansowanie profesjonalnego procesu projektowego, w efekcie którego możliwym będzie wdrożenie nowego lub znacząco ulepszonego produktu lub usługi wpływających na dywersyfikację przedsiębiorstwa.

To właśnie zgodność z zasadą uniwersalnego projektowania pozwoli na ich pełną  adaptację do wymagań środowiska. Założenie konkursowe pozwolą na pokrycie wydatków inwestycyjnych niezbędnych do realizacji celu.

Produkty i usługi dedykowane

Dostępność jest o tyle szerokim zagadnieniem, że pozwala łączyć różnego typu rozwiązania zaimplementowane w wyrobach, które mogą ułatwić codzienne funkcjonowanie osobom z ograniczeniami w przestrzeni domowej, lokalnej czy wirtualnej. Potrzeby społeczeństwa są zróżnicowane, więc koniecznym jest projektowanie przede wszystkim uniwersalnych oraz utylitarnych wyrobów przyjaznych dla odbiorców.

Wolumen produktów i usług, które mogą być udoskonalane na rzecz niwelowania barier w ich użytkowaniu, obejmuje wszystkie przedmioty, które mogą stanowić potencjalne źródło trudności dla nas wszystkich. Dotyczy to zarówno mebli, sprzętów, mieszkań, urządzeń AGD i RTV, stolarki otworowej, aplikacji, jak i szeregu innych elementów użytkowanych w codziennym życiu. Wyroby dostosowane do specyficznych wymagań mogą cechować się  także znaczną innowacyjnością, która bazuje na wykorzystaniu nowych technologii jak np. „aplikacja do nauki programowania dla osób z niepełnosprawnościami”[2].

Innowacja, o której mowa, związana może być z każdym elementem naszego funkcjonowania. Może dotyczyć udogodnień dla matek z dzieckiem, kobiet w ciąży, osób starszych, niedołężnych czy po prostu przemieszczających się z ciężkim bagażem[3]. Innowacja ma maksymalnie ograniczyć wszelkie pojawiające się trudności, które mogą wpłynąć na niezrealizowanie podjętego działania. 

Cel przeznaczenia środków unijnych

• Usługi audytu wzorniczego i otoczenia rynkowego
• Usługi przygotowania strategii opracowania nowego projektu wzorniczego
• Usługi prototypowania i testów, z wyłączeniem zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych służących zbudowaniu prototypu oraz jego przetestowania)
• Usługi doradcze w zakresie wdrożenia nowego lub ulepszonego produktu
• Zakup środków trwałych służących wdrożeniu nowego lub ulepszonego produktu
• Zakup patentów, licencji, know-how służących wdrożeniu nowego lub ulepszonego produktu

Skuteczne ubieganie się o dofinansowanie

W celu skutecznego aplikowania do programu Dostępność Plus niezbędne będzie zapoznanie się z dokumentacją aplikacyjną oraz ideą uniwersalnego projektowania, która pozwoli na szczegółowe zaznajomienie się z wymaganiami względem Przedsiębiorcy.

Odpowiedni czas do zaznajomienia się z wytycznymi jest konieczny, aby w nowym naborze (przewidzianym od lipca do września) zwiększyć swoje szanse na stworzenie koncepcji produktu zgodne z zakresem Dostępności Plus. Projekty oceniane będą nie tylko pod kątem innowacyjności, ale także zapotrzebowania rynkowego oraz minimalizowanych barier.

Jeśli posiadasz pomysł, ale potrzebujesz pomocy przy ujęciu go w formalne ramy projektowe, co umożliwi pozytywne przejście procedury aplikacyjnej – zwróć się do nas. Jako firma poza ugruntowaną pozycją na rynku posiadamy ogromne doświadczenie, poparte wysoką skutecznością w pozyskiwaniu dotacji w zakresie dostępności.

Szacuje się, że nawet 30% społeczeństwa może mieć trwałe lub czasowe ograniczenia w mobilności czy percepcji, które wynikają z wielu powodów. Z punktu widzenia biznesowego, wykorzystanie  odpowiedniej niszy rynkowej może stać się szansą na sukces – Twój i Twojej firmy.

Możesz mieć pewność, że propagowanie równości szans w najbliższych latach będzie nieodłącznym elementem strategii państwa, który możesz już teraz przekłuć na swój sukces, dzięki zrewolucjonizowaniu rynku nowymi lub znacząco ulepszonymi produktami i usługami.

[1] https://www.parp.gov.pl/component/grants/grants/design-dla-przedsiebiorcow-dostepnosc-plus

[2] https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/dostepnosc-plus-wspieramy-przedsiebiorcow

[3] https://www.elzbietaduda.pl/dostepnosc-plus

[4] https://www.parp.gov.pl/component/grants/grants/design-dla-przedsiebiorcow-dostepnosc-plus

Postępowania ofertowe są kluczowym elementem realizacji niemal każdego projektu dofinansowanego ze środków unijnych. To właśnie poprzez zamówienia publiczne dokonuje się wyboru wykonawcy dla interesującej nas usługi/dostawy/budowy przewidzianych we wniosku o dofinansowanie. Od poprawności przeprowadzenia postępowania zależy dalsza pozytywna realizacja projektu, a – co za tym idzie – otrzymanie pełnego przyznanego dofinansowania. Jakie sposoby wyłaniania wykonawców są zgodne z obowiązującymi wytycznymi?

Punktem wyjścia każdego zamówienia jest sporządzenie odpowiedniego opisu przedmiotu zamówienia. Jego zapisy są wnikliwie analizowane przez Instytucje Pośredniczące, a jego błędne sformułowanie może nieść ze sobą ryzyko korekty finansowej (jak sporządzić poprawny opis przedmiotu zamówienia przeczytacie w tym artykule).

Nie mniej istotnymi elementami są także kryteria wejścia, wymagane dokumenty, załączniki czy punktowane kryteria oceny ofert. Zwłaszcza te ostatnie pozwalają wymiernie ocenić oferty poprzez przyznanie każdej z nich punktów zgodnie z przewidzianą w zapytaniu ofertowym metodologią.

Jednak sposób wyboru wykonawcy może się różnić w zależności od przyjętej procedury zamówień. Jak więc wygląda to w praktyce?

Zasada Konkurencyjności a wybór najkorzystniejszej oferty

Najczęściej spotykaną formą stosowaną dla zamówień jest Zasada Konkurencyjności. Ponieważ jest to „najwyższa” procedura i dotyczy wszystkich zamówień o wartości powyżej 50 tys. zł netto, wymaga oa od Beneficjenta publikacji zapytania ofertowego na Bazie Konkurencyjności i dochowania szczególnej staranności przy wyborze wykonawcy.

Chcąc wyłonić zwycięzcę w postępowaniu ofertowym w ramach tej zasady, konieczne jest dokonanie wnikliwej analizy otrzymanych ofert w kilku wspomnianych wcześniej aspektach.

• Kryteria wejścia – należy ocenić, czy dany oferent spełnił postawione w zapytaniu kryteria dostępu i czy wykazał to zgodnie z wymaganiami zapytania.

Zgodnie z wytycznymi, wymogiem obligatoryjnym jest wykazanie braku powiązań pomiędzy zamawiającym a oferentem (dokładny opis tego, co rozumiane jest pod pojęciem braku powiązań, znajduje się w Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków EFRR, EFS oraz FS na lata 2014-2020).

Innym przykładowym kryterium może być dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym do wykonania zamówienia, a sposobem wykazania – oświadczenie. Konieczne jest zatem zweryfikowanie, czy oferent załączył do oferty oświadczenie potwierdzające posiadanie potencjału technicznego.

Należy w tym miejscu pamiętać, że kryteria nie mogą w żaden sposób dyskryminować żadnego potencjalnego oferenta oraz zawężać konkurencyjności.

• Wymagane dokumenty i załączniki – zamawiający ma obowiązek zweryfikować, czy oferent załączył do oferty wszystkie wymagane zapisami zapytania ofertowego dokumenty i załączniki, na przykład:
  • czy oferta została złożona na wymaganym formularzu,
  • czy załączono wymagane referencje i czy są aktualne,
  • czy do oferty załączono specyfikację techniczną pozwalającą ocenić parametry oferowanego sprzętu,
  • czy wszystkie dokumenty są podpisane przez osobę upoważnioną do reprezentowania oferenta,
  • czy oferta wpłynęła do zamawiającego w wyznaczonym terminie itp.

Ilość dokumentów wymaganych sprawdzenia może być oczywiście dłuższa w przypadku postawienia w zapytaniu dodatkowych wymagań.

• Kryteria oceny – są to kryteria ustalane przez zamawiającego i służą przyznaniu punktów każdej z ofert. To w oparciu o uzyskaną punktację wybiera się najkorzystniejszą ofertę.

Takimi kryteriami mogą być cena, gwarancja, czas reakcji serwisu itp. Jednakże trzeba pamiętać, że ocenie punktowej mogą zostać poddane jedynie oferty, które spełniły wymogi formalne zapytania, tzn. spełniły warunki formalne (jak kryteria wejścia) oraz są kompletne i podpisane.

Pamiętajmy, że jeżeli któraś z ofert jest niepełna lub niejasna dla zamawiającego, powinien on zwrócić się do oferenta o uzupełnienie i wyjaśnienie wątpliwych kwestii.

Uzyskana w wyniku oceny punktacja poszczególnych poprawnych ofert jest obligująca do wyboru wykonawcy, którego oferta otrzymała najwyższą łączną liczbę punktów z kryteriów punktowanych. Nie ma możliwości wyboru oferty, która uzyskała niższą liczbę punktów, chyba, że oferent, który wygrał odmówi podpisania umowy – wówczas, jeżeli przewidywało to zapytanie, zamawiający ma prawo zwrócić się do oferenta, którego oferta zajęła kolejne miejsce wg uzyskanych punktów.

Postępowanie zgodnie z zasadą konkurencyjności wymaga także od zamawiającego sporządzenia protokołu wyboru ofert, który powinien stanowić opis i podsumowanie całej procedury. Wyniki postępowania należy także upublicznić na Bazie Konkurencyjności. Po zakończeniu tych formalności można przystąpić do podpisania umowy z wyłonionym wykonawcą.

Rozeznanie rynku – jak wyłonić wykonawcę?

Zasada rozeznania rynku dotyczy zamówień o wartości zawartej w przedziale 20-50 tys. zł netto. Pozwala ona również na udzielenie zamówienia wykonawcy w sposób konkurencyjny, jednak jest dużo mniej sformalizowana. Nie znaczy to jednak, że zamawiający posiada pełną dowolność przy wyborze.

By właściwie wyłonić wykonawcę w tej procedurze, konieczne jest dokonanie analizy cenników/ofert zebranych z rynku. W tym celu można np. wysłać opis przedmiotu zamówienia do potencjalnych wykonawców lub pobrać cenniki ze stron internetowych. Należy pamiętać, że oferty/cenniki muszą zawierać przedmiot zamówienia zgodny z dokumentacją aplikacyjną.

Gdy mamy już to za sobą, możemy przystąpić do wyboru najkorzystniejszej oferty. Co istotne, dokonanie analizy wybranych ofert lub cenników nie obliguje zamawiającego do wyboru którejś z nich – jeżeli zamawiający znajdzie ofertę korzystniejszą od zupełnie innej firmy (nie uwzględnionej w analizie), może dokonać zamówienia właśnie u niej. W przypadku rozeznania rynku formalizowanie zamówienia poprzez podpisanie umowy nie jest wymagane.

Zakup z wolnej ręki

By wyczerpać temat, warto w kilku słowach poruszyć również zagadnienie zamówień o wartości nieprzekraczającej 20 tys. zł netto. Jest to procedura o najniższym stopniu sformalizowania, która pozwala zamawiającemu na wybór wykonawcy z wolnej ręki.

Oznacza to w praktyce, że zamawiający, posiadający wiedzę na temat przedmiotu zamówienia, samodzielnie dokonuje wyboru wykonawcy, u którego chce dokonać zamówienia i dokonuje zamówienia bezpośrednio u niego, bez konieczności tworzenia zapytania ofertowego czy dokonywania analizy rynku.

Na względzie trzeba mieć oczywiście zapewnienie zgodności zamawianego sprzętu/usługi z parametrami z dokumentacji aplikacyjnej. Mimo prostoty tej procedury, zaleca się jednak sporządzenie notatki z całego procesu, gdzie można opisać sposób wyboru i przebieg całej procedury.

Reasumując – wybór wykonawcy zamówienia to finalizacja każdego postępowania ofertowego. Wiąże się to jednak z koniecznością dochowania wielu procedur, by nie naruszyć konkurencyjności postępowania i tym samym nie narazić się na ewentualną korektę finansową.

Jeżeli chcesz mieć pewność poprawności przeprowadzanych w projekcie unijnym postępowań o udzielenie zamówienia, warto zwrócić się do podmiotu doradczego i skorzystać z jego wiedzy oraz doświadczenia, by uniknąć późniejszych nieprzyjemności w trakcie realizacji.

Termin „innowacja” jest wpisany w DNA naszego myślenia o biznesie. Każda z gospodarek światowych prześciga się w wymyślaniu nowych rozwiązań gwarantujących jej przewagę na rynku. Przestarzałe, mniej atrakcyjne technologie skazane są na wymarcie. Firmy widzą to i żadna z nich nie chce zostać w tyle. Jak tego uniknąć? Konieczny jest nieustanny rozwój, szukanie i wdrażanie nowych pomysłów – czyli prowadzenie projektów badawczych.

Projekty badawcze lub prace B+R zyskują popularność dopiero od niedawna, po części dzięki funduszom unijnym, które mają za zadanie zachęcić potencjalnych beneficjentów do prowadzenia tego typu działań (cele strategii Europa 2020). O ile dotychczas przedsiębiorcy prowadzili prace mające znamiona prac B+R, tak nomenklatura i odpowiednie definicje prawne funkcjonują dopiero od kilkunastu lat.

O samej istocie projektu badawczego można przeczytać pod linkiem. Warto zaznaczyć, że projekt badawczy zazwyczaj wiąże się ze sporym ryzykiem, dużymi wydatkami i niepewnością, z którą musi liczyć się przedsiębiorca. Dodatkowo wymierne korzyści w ramach ponoszonych wydatków nastąpią dopiero w perspektywie kilku kolejnych lat. Całkowity ciężar ryzyka związanego z prowadzeniem prac B+R ponosi przedsiębiorca.

Państwo na ratunek – ulga B+R

Choć to przedsiębiorstwa ponoszą wysokie koszty związane z prowadzeniem prac B+R, to nie można zapominać, że ich działania stanowią o dobrobycie i rozwoju państwa. Dlatego w polskim systemie podatkowym pojawiła się dodatkowa zachęta dla tych firm, które ryzyko zdecydowały się podjąć. Mowa o tzw. uldze B+R.

Ulga B+R – co to?

Istota ulgi na działalność badawczo-rozwojową polega na umożliwieniu dodatkowego odliczenia od dochodu określonych rodzajowo kosztów kwalifikowalnych, faktycznie poniesionych w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. Co możemy odliczyć?

Powyższe koszty lub wydatki muszą być oczywiście związane z prowadzoną działalnością B+R. Pozycje kosztowe mogą zostać naliczone tylko przez podatników posiadających status centrum badawczo‑rozwojowego.

Ulga B+R – co warto o niej wiedzieć?

Skorzystanie z ulgi B+R umożliwia podwójne naliczenie niektórych kosztów uzyskania przychodów. Możliwe jest więc uzyskanie dodatkowej oszczędności podatkowej w wysokości płaconego podatku (zazwyczaj 19%) w ramach poniesionych kosztów kwalifikowanych w danym roku podatkowym.

Dodatkowo, skorzystanie z ulgi nie wymaga:

• wykazania poziomu innowacyjności prowadzonych działań B+R,
• uczestnictwa w żadnym konkursie,
• pozytywnego zakończenia prac B+R.

Co istotne, ulga nie stanowi pomocy publicznej oraz może być stosowana obok ulgi Innovation Box.

Kto może stosować ulgę B+R?

Ulga przysługuje wszystkim podatnikom, którzy:

• prowadzą działalność badawczo-rozwojową, badania naukowe czy prace rozwojowe (według definicji zawartej w ustawie PDOP) i ponoszą w ramach tej działalności określone koszty,
• uzyskują przychody z działalności gospodarczej (przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych),
• wyodrębniają koszty działalności badawczo-rozwojowej w ewidencji rachunkowej (przy czym zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych przygotowanie ewidencji pomocniczej w arkuszu kalkulacyjnym na koniec danego roku podatkowego wypełnia obowiązek wyodrębnienia kosztów).

Jak uzyskać ulgę B+R?

Mechanizm zastosowania ulgi nie jest skomplikowany, gdyż prawidłowo zaewidencjonowane wydatki można ponownie zaliczyć do kosztów – w tym przypadku korygują one sam dochód. Oznacza to, że wydatki stanowią jednocześnie obniżenie naliczanych dochodów oraz podstawy obliczania podatku.

Ulga B+R w świetle dotacji

Analizując ulgę B+R, która jest instrumentem podatkowym, nie można zapominać o funduszach unijnych dających możliwość otrzymania środków na sfinansowanie działalności badawczo-rozwojowej. To z nich można otrzymać środki na prowadzenie projektów B+R, jak i dofinansować utworzenie lub rozwój infrastruktury, tj. laboratorium, centrum badawczo-rozwojowego itd.

Korzystając z dofinansowania należy wziąć pod uwagę, że kwalifikowana do ulgi może być w takich sytuacjach część kosztów stanowiąca wkład własny przedsiębiorcy w realizację danego projektu B+R i/lub odpisy amortyzacyjne aktywów objętych wcześniej dofinansowaniem w części, w jakiej stanowią dla podatnika koszty uzyskania przychodu.

Należy pamiętać, że katalogi kosztów kwalifikowanych do ulgi B+R oraz dofinansowania ze środków UE nie pokrywają się w stu procentach. Kluczowe jest określenie, które z kosztów danego projektu B+R oraz w jakich wartościach będą stanowić podstawę do wyliczenia dodatkowego odpisu w ramach ulgi.

Ulga Innovation Box – nowe rozwiązanie na komercjalizację pomysłów

Od 2019 roku polski ustawodawca wprowadził dodatkową zachętę do prowadzenia działań B+R, tzw. ulgę Innovation Box. W myśl art. 30ca „Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych” wskazano, że przedsiębiorca może opodatkować stawką 5% podatku dochody uzyskane z kwalifikowalnych praw własności intelektualnej.

Do tej grupy możemy zaliczyć:

• patenty,
• prawa ochronne na wzór użytkowy,
• prawa z rejestracji wzoru przemysłowego,
• prawa z rejestracji topografii układu scalonego,
• dodatkowe prawa ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
• prawa z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
• wyłączne prawa, o których mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin,
• autorskie prawa do programu komputerowego,

gdy podlegają one ochronie prawnej na podstawie przepisów krajowych lub obowiązujących w kraju przepisów międzynarodowych.

Wymogi w stosowaniu ulgi Innovation Box

Z punktu widzenia niskiego opodatkowania, ulga jest bardzo atrakcyjna dla potencjalnych podatników. Aby móc zastosować ulgę, przedsiębiorca musi szczegółowo udokumentować wszystkie koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową związaną z powstaniem danego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Niezbędne jest też wyodrębnienie wszystkich przychodów, powstałych w wyniku:

• opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
• sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej,
• uwzględnienia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w cenie sprzedaży produktu lub usługi,
• odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

Na przedsiębiorców rozliczających się na podstawie KPiR, art. 30cb ust. 2 nakłada wprost obowiązek prowadzenia osobnej ewidencji, w której wyodrębnione zostaną koszty i przychody, na których podstawie przedstawione zostaną dochody podlegające uldze Innovation Box.

Co ważne, odliczeń z tego tytułu można dokonać dopiero w zeznaniu rocznym – prowadzona w trakcie roku ewidencja ma służyć jedynie jako podstawa do wyliczenia wysokości ulgi, natomiast nie uprawnia do odliczeń w trakcie roku.

Zastosowanie ulgi w praktyce

Aby móc wykazać ulgę Innovation Box w zeznaniu rocznym, podatnik powinien ustalić wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Do tego celu służy specjalny wzór, wskazany w art. 30ca ust. 4 ustawy. Zgodnie z nim, kwalifikowany dochód (KD) wynosi:

gdzie litery oznaczają koszty poniesione przez podatnika na:

a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego,

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego,

d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Masz pomysł – nie czekaj!

Projekty badawcze nie są łatwe. Angażują zazwyczaj sporo środków i czasu. Jednak dla większości firm jest to jedyny sposób na znaczący rozwój lub zaistnienie na rynku. Dzięki ponoszonym wydatkom można zdecydowanie prześcignąć konkurencję oraz zapewnić sobie stabilną i mocną pozycję na rynku.

W tym samym kierunku zmierzają również ustawodawcy, zachęcając do podejmowania tego typu działań. Ulga B+R oraz ulga Innovation Box mają faworyzować podatkowo zarówno na etapie realizacji prac badawczych, ale również w trakcie ich komercjalizacji.

Przedsiębiorco, pamiętaj – nie jesteś sam

Aby skorzystać z ulg związanych z prowadzeniem projektów badawczych, konieczne jest spełnienie kilku skomplikowanych obwarowań. Na całe szczęście żaden z przedsiębiorców nie musi sobie radzić z tym sam. Zawsze można skorzystać ze specjalistów którzy się na tym znają oraz już teraz zajmują się doradztwem w zakresie projektów badawczych. Dlatego, Przedsiębiorco: masz pomysł? Zgłoś się do nas!

Sytuacja dotycząca pandemii koronawirusa wciąż jest bardzo dynamiczna i nie schodzi z pierwszych stron portalów informacyjnych. Postępujące rozprzestrzenianie się COVID-19 niesie ze sobą kolejne skutki prawno-administracyjne, jak ograniczenie do minimum pracy urzędów, jednostek naukowych czy zakładów produkcyjnych. Te ostatnie mogą odczuć to wyjątkowo boleśnie. W szczególnie niekorzystnej sytuacji pozostają Beneficjenci korzystający z dotacji unijnych, którzy muszą realizować swoje projekty zgodnie z harmonogramami, co staje się obecnie mocno kłopotliwe. Jakie trudności pojawiają się przed Beneficjentami i jak sobie z nimi poradzić?

Właściwa realizacja projektu wymaga od Beneficjenta działania zgodnie z założeniami dokumentacji aplikacyjnej. Wskazywano w niej m.in. okresy realizacji poszczególnych zadań, a także ich zakres rzeczowy. By pozostać w zgodzie z harmonogramem, należy więc właściwie zaplanować zarówno wszystkie zakupy w projekcie, jak również rozliczanie poniesionych wydatków poprzez składanie wniosków o płatność. Obecna sytuacja epidemiologiczna w Europie niestety w wielu przypadkach mocno utrudnia lub nawet uniemożliwia zrealizowanie zadania zgodnie z pierwotnymi założeniami.

Opóźnienia dostaw

Istotą wielu projektów inwestycyjnych są zakupy środków trwałych w postaci różnego rodzaju maszyn i urządzeń. Stanowią one nierzadko większą część budżetu całego projektu. Wynika to z faktu, że są to konstrukcje bardzo złożone, wymagające skomplikowanych procesów technologii wytwórczej w celu ich wyprodukowania. Dlatego dostawy zamówionych maszyn mogą trwać kilka miesięcy albo nawet dłużej.

Terminy dostaw zawarte w umowach z wykonawcami mogą, w kontekście bieżących wydarzeń, okazać się niemożliwe do zrealizowania. Wynika to chociażby z ograniczenia kadr produkcyjnych wielu firm lub nawet zaprzestania produkcji w tym okresie zgodnie z decyzjami rządów danych państw. Ten problem automatycznie generuje opóźnienia w projektach dofinansowanych ze środków unijnych, gdyż wcześniej zaplanowane terminy dostaw zaczynają się przesuwać.

Każda taka sytuacja jest rozpatrywana indywidualnie. W zależności od Instytucji, Beneficjent może zostać poproszony o dodatkowe wyjaśnienia i jasne wskazanie zależności przyczynowo-skutkowych w celu dokonania przez Instytucję oceny, czy opóźnienie rzeczywiście ma związek z opisaną sytuacją epidemiologiczną.

Należy pamiętać, że mamy tutaj do czynienia z siłą wyższą, niezależną od Beneficjenta ani dostawcy. Warto o tym wspomnieć przy okazji informowania Instytucji. Należy też podkreślić istotność wprowadzanych zapisów do umów z wykonawcami dotyczących siły wyższej i warunków zmiany umowy, gdyż właśnie w takiej nieprzewidywalnej sytuacji mogą się one okazać niezwykle pomocne przy składaniu wyjaśnień i dalszej realizacji projektu.

Wydłużenie projektu

Pomimo trzymania ręki na pulsie przez Beneficjenta, może zdarzyć się, że termin dostawy maszyny nie tylko opóźni się względem umowy z wykonawcą, ale również może wykroczyć poza termin realizacji całego projektu. Oczywiście dostarczenie, odbiór i opłacenie maszyny po terminie realizacji projektu (a więc poza okresem kwalifikowalności wydatków) automatycznie sprawia, że wydatek jest niekwalifikowalny.

Aby tego uniknąć, należy złożyć do Instytucji wniosek o wydłużenie terminu zakończenia realizacji projektu. W takim wniosku warto wskazać na bezpośrednią przyczynę takiego stanu rzeczy, jaki ma ona bezpośredni wpływ na projekt oraz powołać się na siłę wyższą, niemożliwą do przewidzenia. Tutaj również każda Instytucja będzie indywidualnie rozpatrywać sytuację Beneficjenta, stąd istotne jest bezpośrednie powiązanie przyczyny (epidemia wirusa) ze skutkiem (ograniczona produkcja i późniejsza dostawa).

Wynagrodzenia w projektach

Jedną z często spotykanych kategorii kosztów, zwłaszcza w projektach badawczych, są wynagrodzenia dla pracowników zaangażowanych w projekt wraz ze składkami ZUS i US. W dobie epidemii COVID-19 wypłata wynagrodzeń może stanowić problem dla Beneficjentów – zwłaszcza tych, którzy w tym trudnym okresie swoją działalność muszą ograniczyć lub zawiesić.

Przy mocno ograniczonych wpływach utrzymanie pełnej kadry pracowniczej staje się dużym kosztem dla przedsiębiorstwa. Dlatego wiele firm zainteresuje się pomocą rządową z tzw. tarczy antykryzysowej, która to przewidziała takie mechanizmy jak m.in. możliwość odroczenia płatności składek ZUS czy dopłaty do wynagrodzeń pracowników dla firm, które ucierpiały z powodu koronawirusa.

Jak przekłada się to na rozliczanie projektu? Tutaj sytuacja wciąż nie jest jasna, gdyż brakuje oficjalnych stanowisk Instytucji Pośredniczących. Prawdopodobnym jest, że skorzystanie z mechanizmów pomocowych nie będzie miało negatywnego wpływu na rozliczanie wynagrodzeń w projektach. Można przypuszczać też, że odroczone płatności składek ZUS będzie można przedstawić do rozliczenia w okresie późniejszym.

Dlatego możliwym rozwiązaniem być może będzie sprawozdanie we wniosku o płatność wynagrodzeń w wysokości bez dopłaty. Jednak w tej materii, w celu ostatecznego rozstrzygnięcia sposobu rozliczania wynagrodzeń, należałoby się wstrzymać aż do pojawienia się oficjalnych komunikatów Instytucji w tym zakresie.

Obecna sytuacja na świecie spowodowana epidemią niesie ze sobą skutki dla Beneficjentów programów unijnych. Może ona narazić wielu niedoświadczonych Beneficjentów na stratę części lub całego dofinansowania wskutek podjęcia błędnych działań lub nie podjęcia żadnych czynności ochronnych. W tym trudnym okresie warto powierzyć swój projekt firmie doradczej i zaufać jej doświadczeniu, aby bezpiecznie przetrwać ten niełatwy dla Beneficjentów czas oraz pozytywnie zrealizować i rozliczyć projekt unijny.

Epidemia koronawirusa SARS-Cov-2, który wywołuję chorobę COVID-19, kieruje nasze myśli w stronę pracowników medycznych. W chwili obecnej naukowcy próbują znaleźć szczepionkę lub lek na chorobę wywołaną przez koronawirusa – tak samo jak od dawna próbują znaleźć leki na inne znane choroby, których wciąż nie umiemy wyleczyć. Czy UE robi coś w kierunku znalezienia rozwiązania na wyleczenie niektórych chorób? Czy są projekty badawcze dofinansowane z UE pomagające znaleźć takie rozwiązania?

Jak znaleźć lek na HIV?

Unia Europejska wspiera badania laboratoryjne, medyczne i naukowe nad opracowaniem leków oraz te ułatwiające badania czy leczenie pacjentów.

Jednym z takich projektów opisanych na mapadotacji.pl jest „Ochrona patentowa nowej generacji nietoksycznych pronukleotydowych leków przeciwko HIV” realizowany przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN. Dofinansowanie uzyskała również spółka z województwa małopolskiego na projekt: „Opracowanie nowego kandydata na lek mikrobójczy zapobiegający przenoszeniu wirusa HIV”.

Projekty z wirusem i bakterią w tle

W województwie mazowieckim realizowany jest projekt dotyczący grypy: „Prace badawczo rozwojowe nad innowacyjnym, ultraczułym, szybkim i tanim miniaturowym testem do wykrywania wirusa grypy (…)”, co pokazuje, że niezwykle istotne są badania nad wykrywaniem, profilaktyką i leczeniem chorób, które znamy.

Bakterie również doczekały się swoich projektów w historii dotacji UE skierowanych do Polski. Głównie dotyczą one wykorzystania właściwości bakterii w produkcji spożywczej lub w przemyśle (np. przy utlenianiu metali). Znajdziemy też projekty dotyczące bakterii z zakresu medycyny:

• „Realizacja badań przemysłowych i prac rozwojowych mających na celu opracowanie nowej technologii produkcji środków powierzchniowego ograniczania rozwoju bakterii i grzybów na bazie nano i mikrocząstek srebra wytwarzanych metodami elektrochemicznymi w skali przemysłowej”,
• „Rozwój innowacyjnego urządzenia do identyfikacji bakterii w oparciu o zjawisko dyfrakcji laserowej”,
• „Uzyskanie międzynarodowej ochrony patentowej wynalazku „Metoda szybkiego wykrywania wzrostu bakterii””.

„Szybka ścieżka” do zdrowia

„Szybka ścieżka”, czyli Poddziałanie 1.1.1 „Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa” w ramach POIR, jest organizowane przez NCBiR. W ramach tego konkursu przyznano granty m.in. na:

• poszukiwania innowacyjnych lekarstw w terapii astmy i nieswoistych chorób zapalnych jelit,
• badania nad analizą obrazów dna oka,
• poszukiwanie leków w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc,
• opracowanie leku w politerapii chorób układu sercowo-naczyniowego.

ECDF Dotacje również pomagał w pozyskaniu dofinansowania na projekty z szeroko pojętej medycyny. Pozyskaliśmy dotacje dla przedsiębiorstw w takich konkursach jak: POIG 1.4, WRPO 1.2, POIR 1.1.1, POIR 2.1. Projekty naszych klientów koncentrowały się na:

• technologii wytwarzania szczepionek profilaktycznych i terapeutycznych o zwielokrotnionej stymulacji układu immunologicznego,
• innowacyjnych testach przesiewowych noworodków w kierunku wybranych, potencjalnie uleczalnych chorób genetycznie uwarunkowanych,
• opracowaniu algorytmu selekcji zarodków z wykorzystaniem nieinwazyjnej oceny rozwoju zarodka przy użyciu techniki time-laps i badań sekwencji DNA oraz opracowanie procedury biopsji blastomerów witryfikowanych zarodków,
• makromechanice medycznej oraz badania przedklinicznymi wyrobów medycznych.

Masz pomysł na swój projekt w zakresie medycyny, ochrony zdrowia, profilaktyki czy poszukiwania nowych leków? Skontaktuj się z nami, a uzyskasz informację o możliwościach realizacji takiego projektu dofinansowanego z funduszy UE.

Obecna dynamiczna sytuacja międzynarodowa związana z epidemią koronawirusa postawiła Beneficjentów realizowanych już projektów targowych przed nie lada problemem z organizacją wyjazdów. Jakie konsekwencje niesie pandemia koronawirusa dla Beneficjentów?

Właściwa promocja własnych wyrobów jest fundamentem marketingu dla każdej firmy. Świetną do tego okazją są różnego rodzaju imprezy targowe lub inne eventy pozwalające na zaprezentowanie oferty firmy szerszej grupie odbiorców.

Dlatego dużym zainteresowaniem wśród potencjalnych Beneficjentów cieszą się projekty targowe, dzięki którym można otrzymać unijne dofinansowanie na m.in. uczestnictwo w targach w charakterze wystawcy czy zorganizowanie misji gospodarczej przy okazji odbywających się targów. Najpopularniejszym działaniem pozwalającym na dofinansowanie takich kosztów jest chociażby POIR 3.3.3 „Go To Brand”, do którego tylko w ostatnim naborze aplikowało blisko 1600 przedsiębiorców.

Koszt związany z kompleksową organizacją imprezy targowej w projekcie unijnym wymaga czasu i rozsądnego zaplanowania. Składają się na niego takie wydatki jak np. miejsca hotelowe, przeloty, organizacja stanowiska wystawowego, opłaty targowe, rejestracja wystawcy itp. Sprawia to, że chęć odbycia targów lub misji gospodarczej zmusza Beneficjenta do odpowiednio wczesnej rezerwacji i opłaty wszystkich składowych organizacji takiego wydarzenia.

Dlatego sytuacja epidemiologiczna na świecie staje się poważnym problemem dla Beneficjentów, którzy ponieśli już koszty projektowe nie mając obecnie pewności, czy dana impreza w ogóle się odbędzie. W konsekwencji, pomimo poniesionych kosztów, Beneficjent może nie otrzymać ich refundacji, gdyż nie zrealizował zadania. Co zrobić, aby takiej właśnie sytuacji uniknąć?

Zmiana edycji imprezy targowej

Napięta sytuacja zdrowotna na świecie implikuje drastyczne działania ze strony głów wielu państw świata. Obecnie, w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się koronawirusa, w sporej liczbie krajów wprowadzono zakaz organizacji imprez masowych i innych wydarzeń z udziałem większej liczby osób.

Zakaz ten siłą rzeczy objął również imprezy targowe. Niestety niesie to za sobą poważne konsekwencje w realizacji projektu targowego. Mianowicie odwołanie imprezy automatycznie uniemożliwia zrealizowanie zadania w określonym terminie, co może postawić realizację projektu pod znakiem zapytania.

Zgłoszenie zaistniałego problemu do Instytucji Zarządzającej pozwoli zwrócić uwagę na niezależne okoliczności powodujące powyższe problemy i jednocześnie otworzy Beneficjentowi drogę do  wprowadzenia zmian w projekcie w celu zrealizowania zadania.

Taką oczywistą zmianą jest przede wszystkim zaproponowanie odbycia wyjazdu na targi bądź misję gospodarczą w innym terminie, przy okazji kolejnej edycji imprezy. Wiele eventów odbywa się cyklicznie raz lub nawet dwa razy do roku, więc często spotykaną praktyką jest po prostu przesunięcie realizacji zadania na któryś z następnych terminów. Pozwala to zrealizować wyjazd zgodnie z założeniami dokumentacji aplikacyjnej bez obawy, że Instytucja Pośrednicząca podda pod wątpliwość równoważność lub renomę wydarzenia, a co za tym idzie, rzeczowość zadania.

Jest to najbardziej optymalne rozwiązanie, jednak przy proponowaniu takiej zmiany należy brać pod uwagę fakt, czy termin kolejnej imprezy nie wybiega poza okres realizacji projektu oraz końcową datę realizacji dla projektów w ramach konkretnego działania określoną w regulaminie konkursu – wówczas zmiana może nie zostać zaakceptowana przez Urząd.

Zmiana na inną imprezę targową

Jeżeli zdarzy się sytuacja opisana powyżej, tzn. kolejna edycja targów została wyznaczona na termin wybiegający poza regulaminowy termin realizacji dla wszystkich projektów lub organizator nie ogłosił kolejnej daty imprezy, wówczas można rozważyć następującą możliwość – zmienić zaplanowane targi bądź misję na inne wydarzenie, którego data będzie dla nas odpowiednia.

W takim przypadku jednak konieczne będzie przedstawienie uzasadnienia wyboru właśnie tej konkretnej imprezy ze szczególnym wskazaniem jej równoważności względem tej pierwotnej, przez co należy rozumieć np. tematykę, renomę targów, ich międzynarodowość, wielkość (tzn. ilość wystawców/odwiedzających) czy rynek (w tym kraj, w którym się odbywają).

Czy przysługuje zwrot kosztów w przypadku niezrealizowania zadania z przyczyn niezależnych od Beneficjenta?

Jest to wbrew pozorom dość częste pytanie, które pojawia się podczas realizacji projektu. Nabiera ono szczególnego znaczenia w obecnej sytuacji na świecie, gdy z powodu epidemii koronawirusa wiele imprez zostało przełożonych lub całkowicie odwołanych.

Niestety, Instytucja Pośrednicząca w żaden sposób nie jest zobowiązana do zwracania lub dotowania jakichkolwiek kosztów projektowych, nawet w przypadku gdy Beneficjent poniósł już wydatki na ten cel, a z przyczyn niezależnych nie miał możliwości zrealizować założonego zadania. Jest to pewnego rodzaju ryzyko biznesowe, które Beneficjent powinien wkalkulować w realizację projektu.

W takiej sytuacji jedyną obecnie możliwością jest próba dochodzenia zwrotu kosztów od organizatorów imprez lub bezpośrednio od usługodawców, których opłaciliśmy przy okazji organizacji np. targów (hotele, linie lotnicze, firmy organizujące stoiska itp.). Dlatego tak ważnym jest dobre planowanie i zabezpieczenie swoich działań w projekcie (chociażby przez odpowiednie zapisy umowy z wybranymi wykonawcami), by w przyszłości zminimalizować ryzyko straty w przypadku zaistnienia nieprzewidywalnej siły wyższej, takiej jak chociażby koronawirus.

Nie zapominajmy, że sytuacja jest dynamiczna i stanowisko poszczególnych Instytucji Pośredniczących w danych działaniach mogę ulec zmianie w najbliższej przyszłości. Już teraz swoje indywidualne stanowiska przedstawiły m.in. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego czy Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Warto więc pozostawać w kontakcie z Urzędem.

Projekty targowe to świetna okazja do promocji swoich produktów na arenie międzynarodowej. Ilość imprez targowych o zróżnicowanej tematyce na rynkach całego świata zachęca wiele firm do aplikowania o środki unijne, by w ten sposób zrealizować swoje cele rozwojowe. Pamiętajmy jednak, że obecna sytuacja na świecie spowodowana epidemią może narazić wielu niedoświadczonych Beneficjentów na stratę części lub całego dofinansowania. I właśnie z tego powodu warto skorzystać z pomocy oraz doświadczenia podmiotu doradczego i zrealizować projekt profesjonalnie minimalizując przy tym ryzyko niepowodzenia.

Prowadzisz działalność gospodarczą w województwie śląskim? Jesteś mikro, małym bądź średnim przedsiębiorcą i chciałbyś rozwinąć swoją firmę w zakresie nowych inwestycji, ekspansji zagranicznej czy przeprowadzenia badań lub zakupu aparatury badawczej? Śląskie Centrum Przedsiębiorczości (ŚCP) oferuje wachlarz różnorodnych konkursów dla przedsiębiorców, które Ci to umożliwią.

Konkursy ŚCP są już ostatnią szansą na pozyskanie dotacji ze środków unijnych na Śląsku w tej perspektywie unijnej, nie licząc konkursów ogólnokrajowych, gdzie jest o wiele większa konkurencja, a co oznacza – trudniej dostać tam dofinansowanie.

Oto przegląd najciekawszych konkursów oferowanych przez Śląskie Centrum Przedsiębiorczości.

PROJEKTY INWESTYCYJNE – PODDZIAŁANIE 3.2. INNOWACJE W MŚP

Planujesz w najbliższym czasie inwestycję w maszyny? Chcesz wprowadzić do oferty nowy produkt bądź usługę? To jest to konkurs dla Ciebie. Odbywa się on każdego roku i jest najpopularniejszym konkursem organizowanym przez ŚCP. Nie inaczej jest w tym roku, w którym planuje się go aż dwa razy. Pierwszy termin składania wniosków przypada na koniec marca, drugi ma planowane rozpoczęcie w czerwcu.

Na co można otrzymać dofinansowanie?

Poddziałanie 3.2. obejmuje dofinansowaniem przede wszystkim nowe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne konieczne do wdrożenia nowego bądź udoskonalonego produktu, usługi czy procesu.

Nowością w porównaniu z zeszłoroczną edycją konkursu jest dofinansowanie robót budowlanych związanych z inwestycją. Przedsiębiorcy nie będą już musieli tych wydatków finansować w całości ze środków własnych.

Jak otrzymać dofinansowanie?

Najefektywniej zacząć pracę nad projektem inwestycyjnym od zidentyfikowania potrzeb firmy oraz tego, jak na nie odpowiedzieć. Obecnie można uznać, że podstawą rozwoju firmy jest wdrożenie innowacji, co prowadzi do jej unowocześnienia i zwiększenia konkurencyjności na rynku.

Kluczem do pozyskania dotacji jest implementacja innowacji produktowych i procesowych, w wyniku czego zostanie wprowadzony na rynek produkt, usługa bądź proces. Przy czym innowacje wdrażane w ramach projektu nie mogą być stosowane w województwie śląskim dłużej niż 3 lata.

Ponadto cały składany projekt musi składać się na logiczną całość, a wszystkie wydatki muszą być uzasadnione pod względem wdrażanych innowacji i rozwiązań.

Konkurs ten jest dedykowany inwestycjom w maszyny do produkcji nowych produktów oraz najczęściej np. oprogramowania do projektowania produktów czy wspomagającego sprzedaż w firmie. Ponadto w przypadku konieczności rozbudowy hali produkcyjnej bądź budowy całkiem nowej, taki wydatek również będzie mógł być dofinansowany w ramach poddziałania 3.2.

PROJEKTY BADAWCZO-ROZWOJOWE – PODDZIAŁANIE 1.2. BADANIA, ROZWÓJ I INNOWACJE W PRZEDSIĘBIORSTWACH

Na wstępie należy zauważyć, że podmiotami, które mogą brać udział w konkursie są nie tylko przedsiębiorstwa MŚP, ale także firmy duże i konsorcja, co znacząco poszerza grono Wnioskodawców.

Konkurs dotyczący prac badawczych jest nie tylko szansą dla przedsiębiorców, którzy mają pomysł na stworzenie innowacyjnego rozwiązania, ale jest także alternatywą dla ogólnokrajowej szybkiej ścieżki (PO IR 1.1.1.), o której więcej przeczytasz tutaj. Na złożenie wniosku nie zostało dużo czasu – nabór kończy się 14 maja 2020 r.

Na co można otrzymać dofinansowanie?

Trwający konkurs z działania 1.2. przewiduje dwa typy projektów, w ramach których finansowane są różne kategorie wydatków. W zależności od wyboru możemy albo dofinansować prace badawczo-rozwojowe, albo zaplecze umożliwiające ich przeprowadzanie.

TYP 1. Tworzenie lub rozwój istniejącego zaplecza badawczo-rozwojowego w przedsiębiorstwach służącego ich działalności innowacyjnej.

W ramach pierwszego typu można dofinansować wydatki związane ze stworzeniem zaplecza badawczo-rozwojowego. Wiąże się to głównie z zakupem nowych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, także w formie leasingu finansowego. Nie można pominąć również kosztów nabycia materiałów i robót budowlanych oraz nieruchomości zabudowanych. Konkurs przewiduje również kwalifikowanie zakupu używanego środka trwałego lub koszt zakupu używanego środka trwałego w formie leasingu.

TYP 2. Wsparcie prac B+R w przedsiębiorstwach.

Drugi typ to projekty badawczo-rozwojowe, w ramach których przeprowadzane są badania przemysłowe i/lub prace rozwojowe. Dofinansowane są tu wydatki związane z wynagrodzeniami personelu B+R oraz kosztami aparatury i sprzętu. Są to najczęstsze wydatki w projektach badawczych u naszych klientów. Jednakże dofinansować można również koszty budynków czy uzyskania i walidacji patentów i usług doradczych.

Jak otrzymać dofinansowanie?

W konkursie tym opracowanie agendy badawczej jest zarówno najważniejszym, jak i najtrudniejszym elementem. Badania te muszą być przemyślane i tworzyć ciąg przyczynowo-skutkowy. Nie należy zapominać, że zaplanowane prace B+R muszą umożliwiać finalne wdrożenie i skomercjalizowanie ich wyników. Najczęstszym sposobem komercjalizacji wyników badań jest wdrożenie ich do własnej działalności gospodarczej poprzez rozpoczęcie produkcji bądź świadczenia usług.

Podstawą tego konkursu jest dofinansowanie wydatków związanych z przeprowadzeniem prac badawczo-rozwojowych dotyczących nowego, innowacyjnego produktu, rozwiązania. W szczególności dofinansować można wynagrodzenia kadry badawczej czy aparaturę potrzebną do badań w zależności od branży.

PROJEKTY EKSPORTOWE – PODDZIAŁANIE 3.5.3. Internacjonalizacja MŚP

Konkurs ten ma na celu promowanie produktów bądź usług w celu wzrostu eksportu i zdobywania nowych rynków zbytu. Dlatego jeśli planujesz rozwój swojej firmy poprzez ekspansję na rynki zagraniczne, jest to konkurs idealny dla Ciebie. Jest to dobra alternatywa dla konkursu krajowego POIR 3.3.3. Planowany nabór ma się rozpocząć w kwietniu tego roku.

Na co można otrzymać dofinansowanie?

Obecnie ŚCP ogłosiło, że w tegorocznym konkursie poszerzy się katalog kosztów kwalifikowalnych, co jest bardzo dobrą wiadomością dla potencjalnych Wnioskodawców. To, czego na pewno można się spodziewać w kosztach kwalifikowanych, to te związane z udziałem w targach i imprezach wystawienniczych, krajowych i zagranicznych oraz koszty usług doradczych świadczonych przez doradców zewnętrznych (np. wyszukiwanie i dobór partnerów na rynkach docelowych).

Jak otrzymać dofinansowanie?

Najważniejszym elementem jest przedstawienie strategii działalności międzynarodowej, która zawiera informacje dotyczące planowanej ekspansji. Rozpoczynając prace nad tą strategią należy zastanowić się, jaki produkt chcemy oferować na rynkach zagranicznych, a następnie wybrać najbardziej perspektywiczne rynki oraz zorientować się, jakie imprezy targowe są na nich dostępne.

Strategia działalności międzynarodowej powinna obejmować wiele zagadnień, m.in. analizę i wskazanie priorytetowych rynków docelowych, szacowane koszty wdrożenia opracowanej strategii eksportowej oraz mechanizmy wprowadzenia produktu na docelowy rynek zagraniczny. Jest to obszerny dokument, którego zapisy powinny być spójne z całym projektem, w szczególności zaś z kosztorysem.

W konkursie tym będzie można dofinansować wszelkie wydatki związane z wyjazdem na targi branżowe, bądź misje gospodarcze w celu pozyskania nowych kontrahentów zagranicą. Mogą to być przykładowo bilety wstępu na targi, koszty budowy stoiska wystawowego, czy diety i koszty podróży.

SZANSA NA ROZWÓJ FIRMY

Przedsiębiorstwo, aby pozostać konkurencyjne na nieustannie zmieniającym się rynku, musi się ciągle rozwijać. To od  Ciebie zależy, w jakim kierunku Twoje przedsiębiorstwo będzie podążać.

Bez wątpienia ostatnie konkursy z perspektywy unijnej na lata 2014-2020 w województwie śląskim umożliwią rozwój Twojej firmy, a przy wsparciu fachowych doradców będziesz miał jeszcze większe szanse na sięgnięcie po unijne pieniądze. Zachęcam do współpracy z naszą firmą. Praca z nami to gwarancja sukcesu Twojego przedsiębiorstwa. 

Jeżeli podpisałeś umowę o dofinansowanie Projektu, to z pewnością nadejdzie taki moment, w którym będzie trzeba zmierzyć się z kontrolą. Jak przebiega, kiedy się jej spodziewać i czy jest się czego bać?

Instytucje Wdrażające posiadają kilka narzędzi do zweryfikowania, czy środki w ramach Funduszy Europejskich wydawane są w sposób prawidłowy. Jednym z tych narzędzi są funkcjonujące Wydziały Kontroli, które bacznie przyglądają się, czy zawarta Umowa o dofinansowanie Projektu realizowana jest zgodnie z jej zapisami.

To „przyglądanie” odbywa się na dwa sposoby: zza biurka, tj. na podstawie przesłanych dokumentów w wersji elektronicznej oraz w Twojej siedzibie i/lub w miejscu rzeczowej realizacji Projektu.

Kontrola może mieć miejsce w trakcie realizacji Projektu, tuż po jego zakończeniu, ale przed zatwierdzeniem wniosku o płatność końcową lub w okresie trwałości. Jedno jest pewne – w każdym z wyżej wymienionych etapów jako Beneficjent musisz być gotowy, żeby stawić czoła temu wyzwaniu.

Kontrola w siedzibie firmy/instytucji

Kiedy mówimy o kontroli w siedzibie Beneficjenta i/lub w miejscu rzeczowej realizacji Projektu, możemy spotkać się z kontrolą zapowiedzianą lub niezapowiedzianą. W pierwszym przypadku informacja o planowanej kontroli przesyłana jest najczęściej na 5 dni przed planowanym jej terminem – mamy więc trochę czasu, żeby się przygotować. Natomiast w przypadku kontroli niezapowiedzianej niestety nie ma czasu na jakąkolwiek reakcję, po prostu trzeba jej się poddać.

Pisząc o kompletnej dokumentacji mam na myśli:

• dokumentację związaną z przeprowadzanymi procedurami wyboru wykonawców,
• dokumentację finansową, w tym właściwie opisane faktury wraz potwierdzeniami płatności,
• potwierdzenie prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej,
• dokumenty potwierdzające osiągnięcie zakładanych wskaźników.

W trakcie kontroli pomocna jest również obecność osób, które czynnie biorą lub brały udział w realizacji Projektu. To właśnie one mają największą wiedzę o wszystkim, co się w Projekcie do tej pory wydarzyło, co sprawia, że są najbardziej kompetentne do udzielania wyjaśnień.

Należy pamiętać również o tym, że w trakcie prowadzonej kontrolni należy dać pełen dostęp w szczególności do urządzeń, obiektów, terenów i pomieszczeń, w których realizowany jest/był Projekt lub zgromadzona jest dokumentacja dotycząca Projektu.

Pojawiają się uwagi? Bez paniki!

W tym miejscu może, a nawet powinno pojawić się pytanie: co w przypadku, w którym zespół kontrolujący ma uwagi? Oczywiście takie sytuacje mogą się wydarzyć, w szczególności, gdy kontrola jest niezapowiedziana.

Wszystko zależy od skali uchybienia. W trakcie trwania czynności kontrolnych można składać wyjaśnienia na miejscu lub wyznaczany zostaje termin za złożenie wyjaśnień i/lub uzupełnienie braków. Dopiero po tym sporządzana jest Informacja Pokontrolna, która jest podsumowaniem prowadzonych działań.

To z niej wynika, czy przyznana nam dotacja jest niezagrożona czy też stwierdzone zostały uchybienia na tyle istotne, że ich skutkiem będzie nałożenie korekty finansowej.

Dopiero wynik odwołania jest ostateczny. 

Podsumowując – podpisanie umowy o dofinansowanie jest równoznaczne ze zgodą na przeprowadzenie kontroli w każdym momencie realizacji Projektu, jak również w okresie trwałości.
W celu uniknięcia problemów należy prowadzić pełną dokumentację, a w trakcie kontroli zapewnić obecność osób kompetentnych do udzielania wyjaśnień. Wtedy na pewno wszystko się uda.

Jako ECDF Dotacje mamy świadomość, że kontrola projektu to jeden z kluczowych momentów w trakcie realizacji projektu, dlatego też jesteśmy z naszymi klientami na tym etapie. Nasza oferta współpracy zawiera wsparcie klienta na etapie przygotowania do kontroli, obecność podczas czynności kontrolnych, a także pomoc w przygotowaniu odpowiedzi na ewentualne zastrzeżenia pokontrolne. Zapraszamy do współpracy!

Wniosek dotyczący kolejnych wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027 został przyjęty przez Komisję Europejską dnia 2 maja 2018 r. Najważniejszym elementem całego pakietu legislacyjnego dotyczącego nowej perspektywy jest wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy, czyli tzw. rozporządzenie ramowe/ogólne. Rozporządzenie to definiuje główne zasady wdrażania funduszy polityki spójności.

Główny cel proponowanych zmian – zmniejszenie obciążenia administracyjnego

W celu poprawy funkcjonowania i wdrażania funduszy UE w nadchodzącej perspektywie finansowej, Komisja dokonała ewaluacji ex-post oraz przeprowadziła konsultacje publiczne w dziedzinie polityki spójności. Wnioski wynikające z tych ocen stanowiły punkt wyjścia do proponowanych zmian w Rozporządzeniu ogólnym.

Najważniejszym i powtarzającym się ustaleniem w ocenie wszystkich funduszy była potrzeba wprowadzenia uproszczeń mających na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Zgodnie z treścią projektu Rozporządzenia, istnieją dowody wskazujące na znaczne koszty administracyjne związane z programami EFRR i Funduszy Spójności. W niedawnym badaniu oszacowano je w przypadku EFRR na poziomie średnio 3% kosztów programu, a w przypadku Funduszu Spójności – 2,2%. Obciążenie administracyjne beneficjentów (w tym MŚP) jest wyższe.

W celu zmniejszenia obciążenia administracyjnego – zarówno samych Funduszy, jak i Beneficjentów – w projekcie Rozporządzenia ogólnego Komisja proponuje dwie zasadnicze zmiany.

Rozszerzone zastosowanie uproszczonych form kosztów

W nadchodzącej perspektywie finansowej na lata 2021-2027, zamiast zwrotu rzeczywistych wydatków w oparciu o faktury płatności będą coraz częściej oparte na uproszczonych formach rozliczania kosztów, takich jak przede wszystkim kwoty ryczałtowe. Kwotą ryczałtową jest kwota uzgodniona za wykonanie określonego w projekcie zadania, takiego jak np. Udział w targach w roli wystawcy, Zakup materiałów informacyjno-promocyjnych czy Wdrożenie innowacji organizacyjnej (zakup oprogramowania). Główną zaletą tego rozwiązania jest brak weryfikacji znacznej liczby dokumentów, rachunków czy faktur. Weryfikacji podlega jedynie, czy Beneficjent wykonał określone zadanie, za co wypłacana jest mu ustalona we wniosku o dofinansowanie kwota.

Uproszczone formy rozliczania kosztów będą wspierane głównie poprzez wprowadzenie wymogu ich stosowania w przypadku operacji dotyczących niewielkich kwot. W myśl art. 48 projektu Rozporządzenia ogólnego, w przypadku gdy całkowity koszt operacji nie przekracza kwoty 200 000 EUR, wkład przyznany beneficjentowi (…) przyjmuje formę stawek jednostkowych, kwot ryczałtowych i stawek ryczałtowych (…).

Zmniejszenie liczby kontroli oraz nowe przepisy dotyczące pojedynczego audytu

Zgodnie z art. 68 projektu nowego Rozporządzenia ogólnego, kontrola zarządcza (…) opiera się na analizie ryzyka i jest proporcjonalna do zidentyfikowanych zagrożeń (…). Zapis ten ma wpłynąć na zmniejszenie liczby kontroli. W nowym okresie programowania kontrole zarządcze będą oparte na ryzyku, a nie na sprawdzaniu wszystkich operacji. Obecnie wiele Programów decyduje się na administracyjną weryfikację wszystkich wniosków o płatność. Po roku 2020, weryfikowana ma być jedynie określona próba oparta na ryzyku.

Warto również zwrócić uwagę na nowe zapisy dotyczące pojedynczego audytu. Jak wynika z art. 74 omawianego projektu Rozporządzenia, projekty finansowane w ramach EFRR i Funduszu Spójności o wartości poniżej 400 000 EUR kwalifikowalnych kosztów oraz projekty EFS o wartości poniżej 300 000 EUR będą audytowane tylko raz przed ich zakończeniem. Pozostałe projekty będą natomiast audytowane tylko raz na rok obrachunkowy. Jest to znaczące uproszczenie względem obecnych zapisów, gdzie projekt o dowolnej wartości może być poddawany weryfikacji nawet kilkukrotnie w ciągu roku.

„Quid pro quo” („coś za coś”), czyli kwalifikowalność VAT jako rekompensata niższych stóp współfinansowania

Wysokość stóp współfinansowania unijnego w latach 2021-2027 jest z pewnością kwestią najbardziej interesującą z punktu widzenia przyszłych planów biznesowych potencjalnych Beneficjentów. Teoretycznie to właśnie od określonych stóp współfinansowania zależy faktyczny wkład funduszy unijnych w planowane przedsięwzięcia.

W tym kontekście, na pierwszy rzut oka, możemy mówić o niekorzystnej zmianie w proponowanym projekcie Rozporządzenia ogólnego. Jak wynika bowiem z art. 106, w nadchodzących latach stopy współfinansowania będą niższe. W perspektywie 2021-2027 Komisja Europejska proponuje, aby wkład UE w odniesieniu do poszczególnych regionów kształtował się następująco:

• maksymalnie 70% kosztów kwalifikowalnych dla regionów słabiej rozwiniętych (obecnie 85%),
• maksymalnie 55% kosztów kwalifikowalnych dla regionów w okresie przejściowym (obecnie 60%),
• maksymalnie 40% kosztów kwalifikowalnych dla regionów lepiej rozwiniętych (obecnie 50%).

Komisja jednocześnie dostarcza jednak rozwiązanie na zasadzie „quid pro quo” („coś za coś”), jakim ma być pełna kwalifikowalność VAT w przypadku projektów o wartości poniżej 5 mln EUR. Obecnie podatek VAT kwalifikowalny jest jedynie, gdy nie podlega zwrotowi na podstawie krajowych przepisów o podatku VAT. Nowe zapisy o kwalifikowalności VAT wpłyną na brak szarej strefy dotyczącej możliwości zwrotu/odliczenia, jak i przede wszystkim stanowić będą realną rekompensatę za obniżenie stóp współfinansowania unijnego.

W okresie programowania na lata 2021-2027 procentową wartość wkładu UE w przypadku projektów o wartości poniżej 5 mln EUR obliczać będzie się bowiem od wartości brutto projektu, a nie jak obecnie – od wartości netto.

Posługując się prostym przykładem, dla projektu o wartości 1 000 000 PLN netto (1 230 000 PLN brutto) w regionie słabiej rozwiniętym przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT:

• w obecnej perspektywie otrzyma dofinansowanie w wysokości 85% wydatków kwalifikowalnych, definiowanych jako kwota netto tj. 1 000 000 PLN x 85% = 850 000 PLN,
• w nadchodzącej perspektywie otrzyma dofinansowanie w wysokości 70% wydatków kwalifikowalnych, definiowanych jako kwota brutto tj. 1 230 000 PLN x 70% = 861 000 PLN.

Nowy projekt Rozporządzenia ogólnego proponuje szereg zmian korzystnych dla potencjalnych Beneficjentów środków unijnych w latach 2021-2027. Już teraz zachęcam do analizy potrzeb biznesowych na przyszłe lata, których realizacja może być wynikiem współpracy z gronem naszych specjalistów. Głęboko wierzymy, że znajomość nowych zasad programowych pozwoli znaleźć dla każdego odpowiednie rozwiązania i wspólnie pozyskać dofinansowanie dla wielu ciekawych i ambitnych projektów. Pozostańmy w kontakcie.

Artykuł opracowano na podstawie projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne przepisy z dn. 29.05.2018 r. oraz publikacji 80 środków upraszczających w ramach polityki spójności 2021–2027 udostępnionej na oficjalnej stronie Komisji Europejskiej.