Archiwum miesięczne: kwiecień 2022

Przedsiębiorcy, chcąc budować przewagę konkurencyjną, inwestują w obszar badań i rozwoju (B+R). Jednym ze sposobów finansowania prac badawczo-rozwojowych może być realizacja projektu dofinansowanego ze środków unijnych. Zasadniczą grupą wydatków w projektach B+R są koszty wynagrodzeń kadry badawczej. Podczas rozliczania tego typu kosztów należy trzymać się ściśle określonych zasad, gwarantujących prowadzenie projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Dofinansowaniem w projektach B+R mogą zostać objęte płacowe oraz pozapłacowe koszty pracy osób zatrudnionych przy prowadzeniu badań przemysłowych, prac rozwojowych lub prac przedwdrożeniowych – tj. pracowników badawczych, pracowników technicznych oraz pozostałych pracowników pomocniczych – w części, w jakiej są bezpośrednio związane z realizacją projektu objętego dotacją  Dofinansowaniu nie podlega natomiast wynagrodzenie kadry zarządzającej – kierownika projektu, kierownika prac badawczo-rozwojowych lub kierownika merytorycznego. Co ważne, pracownicy rozliczani jako kadra naukowo-badawcza nie mogą mieć w zakresie obowiązków zadań, które dotyczą funkcji zarządczych, nadzorczych i koordynujących. Wydatki te mogą zostać sfinansowane jedynie
z ryczałtu kosztów pośrednich.

Dokumentowanie pracy wykonanej na rzecz projektu

Warunkiem wypłaty dofinansowania jest odpowiednie udokumentowanie poniesionych wydatków. Katalog wymaganych dokumentów zależny będzie od wybranej formy zaangażowania pracownika, o czym warto pamiętać przygotowując się do realizacji projektu.

 Aby zapewnić prawidłowe rozliczenie poniesionych kosztów należy przygotować:

1. w przypadku umowy o pracę:
   • listę płac (z opisem dokumentu)
   • potwierdzenie zapłaty wynagrodzenia oraz zaliczek do Urzędu Skarbowego
     i ZUS
   • oświadczenie beneficjenta, że w kwocie zapłaconej do Urzędu Skarbowego
     i ZUS uwzględnione są składki dotyczące wynagrodzenia projektowego
   • dokument, z którego wynika kwota wynagrodzenia, czas pracy oraz zakres obowiązków w projekcie – czyli umowę o pracę, aneks do umowy o pracę, oddelegowanie lub porozumienie
   • oświadczenie, że łączne zaangażowanie zawodowe pracownika nie przekracza 276h

Jeżeli dany pracownik nie jest zaangażowany w projekt w wymiarze pełnego etatu, kwalifikowaną część wynagrodzenia określa się na podstawie oddelegowania pracownika do projektu w częściowym wymiarze etatu, ze wskazaniem zakresu obowiązków w ramach projektu lub karty czasu pracy z opisem wykonywanych zadań (dla osób, które pracują na rzecz projektu nieregularnie).

1. w przypadku umowy zlecenia:
   • umowa zlecenie
   • rachunek do umowy zlecenie (z opisem dokumentu)
   • protokół odbioru prac wskazujący prawidłowe wykonanie zadań, a także liczbę oraz ewidencję godzin poświęconych w danym miesiącu kalendarzowym na realizację zadań, zaplanowanych w projekcie

Kwalifikowalne składniki wynagrodzenia

Kosztami kwalifikowalnymi, czyli podlegającymi dofinansowaniu są następujące składniki wynagrodzeń:

1. wynagrodzenie zasadnicze, premie i nagrody (z wyłączeniem nagród jubileuszowych);
2. dodatek do wynagrodzenia za wykonywanie zadań lub funkcji w projekcie;
3. dodatek funkcyjny za funkcje kierownicze w przedsiębiorstwie;
4. dodatek specjalny, wynikający ze specyfiki i charakteru wykonywanych zadań;
5. dodatek za wieloletnią pracę;
6. wynagrodzenie za okres urlopu wypoczynkowego
7. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami
   w zakresie ubezpieczeń społecznych;
8. dodatkowe wynagrodzenie roczne wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne
   i fundusze poza ubezpieczeniowe kwalifikowane proporcjonalnie do okresu, w jakim pracownik realizował zadania na rzecz projektu;
9. składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, zdrowotne oraz wypadkowe; składka na Fundusz Pracy;
10. składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
11. zaliczka na podatek dochodowy
12. odpisy na ZFŚŚ

Warto również podkreślić, że wydatki na wynagrodzenie, przedłożone do rozliczenia w ramach projektu, powinny odpowiadać stawkom rynkowym. Stawki wynagrodzenia personelu projektu nie powinny odbiegać od stawek wypłacanych pozostałym pracownikom przedsiębiorstwa, zatrudnionym na analogicznych stanowiskach lub na stanowiskach wymagających analogicznych kwalifikacji.

Niekwalifikowalne składniki wynagrodzenia

Kosztem niekwalifikowalnym tj. nieobjętym dofinansowaniem są wydatki poniesione na poniższe składniki płacowe i pozapłacowe wynagrodzeń:

1. nagroda jubileuszowa;
2. ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy;
3. składka na grupowe ubezpieczenie na życie;
4. dopłata do świadczeń medycznych;
5. ekwiwalent pieniężny (np.: ulgowa odpłatność za energię elektryczną);
6. dopłata do energii elektrycznej;
7. używanie samochodu służbowego – dojazd do/z pracy z/do miejsca zamieszkania;
8. świadczenia realizowane ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS);
9. zasiłki finansowane z budżetu państwa (np. zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek rodzinny) lub ze środków ZUS (np. macierzyński, rehabilitacyjny, ojcowski, opiekuńczy, wyrównawczy);
10. świadczenie za czas niezdolności do pracy, zgodnie z obowiązującymi przepisami
    w zakresie ubezpieczeń społecznych;
11. wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych;
12. koszty badań okresowych i wstępnych;
13. dopłata do okularów;
14. dodatki za znajomość języków, za niepalenie i inne dodatki tego typu ustalone przez pracodawcę, odszkodowanie za klauzulę zakazu konkurencyjności, inne odszkodowania, do których wypłacania zobowiązany jest pracodawca;
15. bony żywieniowe dla pracowników;
16. składki na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON);
17. odprawy pracownicze dla personelu projektu;
18. odprawy emerytalno-rentowe;
19. dofinansowanie do wypoczynku.

Wynagrodzenia kadry badawczej są jedną z kluczowych kategorii kosztów planowanych w ramach projektów badawczo-rozwojowych. Prawidłowe rozliczenie projektu w tym obszarze wymaga dogłębnej znajomości wytycznych oraz przestrzegania zasad dokumentowania wydatków. Odpowiednie wsparcie merytoryczne osób z wieloletnim doświadczeniem w realizacji inwestycji współfinansowanych przez UE może pomóc w efektywnym prowadzeniu projektów z obszaru B+R i zagwarantować bezproblemowe rozliczenie przedsięwzięcia. Warto również zwrócić uwagę, że projekty badawczo-rozwojowe stanowić będą główny obszar wsparcia dotacyjnego w nadchodzącej perspektywie 2021-2027, a odpowiednie przygotowanie do rozliczania kosztów wynagrodzeń stanowi kluczową kompetencję gwarantującą otrzymanie pełnej kwoty przyznanego dofinansowania.

Umowa Partnerstwa to najważniejszy dokument określający sposób wykorzystania środków pochodzących z funduszy unijnych. Obecnie procedowana Umowa Partnerstwa wyznacza wykorzystanie funduszy europejskich na perspektywę finansową 2021-2027 w obszarze dwóch polityk: polityki spójności orasz wspólnej polityki rybołówstwa. Każde państwo członkowskie zostało zobligowane do jej przygotowania, z uwzględnieniem zasady wielopoziomowego zarządzania. Umowa Partnerstwa stanowi dokument uwzględniający cele całej Unii Europejskiej, jak i cele naszego kraju określone w najważniejszych strategiach rozwojowych Polski.

W ramach nowej perspektywy finansowej na lata 2021-2027 wyznaczono podstawowe cele polityki spójności, które będą miały swoje odzwierciedlenie w przedstawianej Komisji Europejskiej Umowie Partnerstwa:
Cel 1: Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa
Cel 2: Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa
Cel 3: Lepiej połączona Europa
Cel 4: Europa o silniejszym wymiarze społecznym
Cel 5: Europa bliżej obywateli
Cel 6: Łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu

Cele polityki spójności

Umowa Partnerstwa w ramach poszczególnych celów polityki spójności przewiduje szczegółowy zakres wsparcia w ramach nowo nadchodzącej perspektywy finansowej. W ramach celu 1 konieczne jest zapewnienie większej produktywności polskiej gospodarki. Aktywność zostanie zatem skoncentrowana na prowadzeniu badań, wdrożeniu innowacji oraz implementowaniu najnowocześniejszych technologii. Poprzez działania m.in. w sferze cyfryzacji, inwestycji w B+R czy rozwoju innowacyjnych rozwiązań, w Polsce ma nastąpić znaczące wzmocnienie potencjału zarówno przedsiębiorstw, jak i administracji publicznej.

W ramach drugiego celu polityki: „Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa” Umowa Partnerstwa zakłada, że wspierane będą działania w obszarach efektywności energetycznej, wsparcia produkcji energii z OZE, inteligentnych rozwiązań z zakresu infrastruktury energetycznej czy gospodarki o obiegu zamkniętym.

W obrębie celu 3: „Lepiej połączona Europa” wspierane będą działania zmierzające do transformacji cyfrowej oraz zagwarantowania niskoemisyjnego transportu. Aktywność prowadzona będzie w obszarze zrównoważonej sieci transportowej oraz sieci szerokopasmowej.

Działania w ramach celu 4 dotyczyć będą budowy silnej gospodarki w wymiarze społecznym. Zatem koncentracja nastąpi w obszarach rynku pracy (m.in. równouprawnienie w zatrudnieniu, zwiększenie zatrudnienia osób bezrobotnych), kompetencji, kultury, integracji społecznej czy ochrony zdrowia.

Cel 5 „Europa bliżej obywateli” będzie ukierunkowany na zwiększenie powiązań funkcjonalnych obszarów wiejskich z miastami oraz realizacji strategii, których celem jest przeprowadzenie zmian strukturalnych na danym obszarze. W ramach celu 5 wykorzystywane będą m.in. instrumenty ZIT czy inne instrumenty terytorialne.

Działania w ramach celu 6 mają umożliwić zarówno regionom, jak i społeczeństwu łagodzenie skutków w związku z prowadzoną transformacją mającą na celu osiągnąć gospodarkę neutralną dla klimatu. Prowadzone będą zatem działania z zakresu rozwoju MŚP, podnoszenia wiedzy, działania podnoszące jakość powietrza czy ukierunkowane na przywrócenie użyteczności terenów pogórniczych i poprzemysłowych.

Środki finansowe

Polska w ramach polityki spójności ma otrzymać 66,4 mld euro. Dodatkowo w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji założono kolejne 3,5 mld euro.  Założenia Umowy Partnerstwa zakładają dwa poziomy realizowanych inwestycji: poziom krajowy i regionalny. Podział ten jest podobny do mechanizmu zastosowanego w już kończącej się perspektywy finansowej 2014-2020. Najwięcej środków w wysokości 20 536 mln euro zostanie przeznaczonych na cel 2 polityki spójności Bardziej Zielona Europa. Umowa Partnerstwa zakłada, że 40% otrzymanych środków dedykowane będzie programom regionalnym. Łączna pula  środków  przeznaczona na regionalne programy będzie wynosiła 28 420 mln euro.

Umowa Partnerstwa zakłada następującą alokację środków na programy:

• kontynuacja Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko – 35,3 %  
• kontynuacja Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój – 11,2 %
• kontynuacja Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój – 6,0%
• kontynuacja Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa – 2,8%
• kontynuacja Programu Operacyjnego Polska Wschodnia – 3,5 %
• kontynuacja Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa – 0,3%
• kontynuacja Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna – 0,8%

Formy wsparcia

Umowa Partnerstwa zakłada dwie podstawowe formy wsparcia. Jedną z nich jest bezzwrotna dotacja,. Stosowana ma być w projektach, które nie będą generowały dochodu. Drugą formą wsparcia jest pomoc zwrotna. Pomoc zwrotną będzie można uzyskać na finansowanie projektów zakładających zwrot z danej inwestycji. Pomoc zwrotna będzie udzielana w formie pożyczek, poręczeń czy gwarancji i będzie obejmowała inwestycje w obszarach m.in. innowacyjności czy energetyki.

Programy

Założenia Umowy Partnerstwa dotyczące programów są kontynuacją działań prowadzonych w mijającej perspektywie 2014-2020. Nowością programową będzie program finansowany ze środków Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.  Każdy program dedykowany będzie poszczególnym obszarom i celom polityki spójności. Zatem zakłada się utworzenie programów ukierunkowanych na infrastrukturę i środowisko, badania, rozwój i innowacyjność, rozwój kapitału ludzkiego, rozwój cyfrowy, rozwój Polski Wschodniej, pomoc najbardziej potrzebującym. Oprócz programów krajowych, w ramach poszczególnych regionów będzie funkcjonowało 16 programów regionalnych opracowanych w oparciu o strategie rozwoju danego województwa. Programy regionalne będą obejmowały inwestycje m.in. w obszarze B+R, rozwoju OZE, efektywności energetycznej czy wsparcia MŚP.

Przyjęcie projektu Umowy Partnerstwa przez Radę Ministrów nastąpiło w dniu 30 listopada 2021 r. Obecnie trwają finalne rozmowy i negocjacje z Komisją Europejską dotyczące zatwierdzenia dokumentu.

W ramach unijnej perspektywy budżetowej na lata 2021–2027 z funduszy strukturalnych oraz dodatkowo Funduszu Odbudowy do polskich przedsiębiorców trafi kilkadziesiąt miliardów euro. Znaczna część tych środków przeznaczona zostanie na wsparcie projektów inwestycyjnych oraz badawczo-rozwojowych. W artykule przedstawiono syntetycznie źródła współfinansowania tego typu przedsięwzięć oraz planowany zakres wsparcia w tym obszarze w nowym okresie programowania środków UE.

Pod koniec marca br. wszystkie projekty programów krajowych i regionalnych na lata 2021-2027 trafiły już do Komisji Europejskiej, co rozpoczęło formalnie proces negocjacyjny. Komisja Europejska po przeprowadzeniu negocjacji danego programu ma cztery miesiące na wydanie decyzji zatwierdzającej. Mając na uwadze powyższe, uruchomienia pierwszych naborów z programów na lata 2021-2027 należy spodziewać się najwcześniej w IV kwartale br. Przedsiębiorcy planujący przedsięwzięcia inwestycyjne lub badawcze będą mogli ubiegać się o wsparcie przede wszystkim w ramach programu krajowego Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Krajowego Planu Odbudowy (KPO), programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) oraz programów regionalnych wszystkich 16 województw.

Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)

Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) stanowi kontynuację Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) i będzie głównym źródłem współfinansowania przedsięwzięć innowacyjnych i badawczo-rozwojowych przedsiębiorstw na poziomie ogólnokrajowym. Zasadniczą nowością programową FENG będzie wsparcie w formie modułowej, dostosowanej do potrzeb przedsiębiorców. Każdy projekt będzie musiał obowiązkowo składać się z modułu „Prace B+R” lub modułu „Wdrożenie innowacji”. Dodatkowo wybrany moduł obowiązkowy będzie mógł zostać uzupełniony o moduły fakultatywne, w tym moduł „Cyfryzacja”, moduł „Zazielenienie przedsiębiorstw”, moduł „Internacjonalizacja” czy też moduł „Kompetencje”. Ponadto w programie FENG planowana jest kontynuacja Kredytu na innowacje technologiczne wspierającego projekty dotyczące wdrożenia wyników prac B+R, a także uruchomienie Kredytu ekologicznego oraz dalsze wspieranie internacjonalizacji przedsiębiorstw. Łączna alokacja programu FENG to aż 7,9 mld euro.

Krajowy Plan Odbudowy (KPO)

W celu minimalizacji negatywnych skutków pandemii COVID-19 wspólnota europejska utworzyła Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Aby sięgnąć po te fundusze w Polsce opracowano Krajowy Plan Odbudowy (KPO), określający niezbędne reformy i inwestycje. Część środków z KPO przeznaczona zostanie na wsparcie odbudowy gospodarki. W ramach Krajowego Planu Odbudowy przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o wsparcie na dywersyfikację działalności, robotyzację i cyfryzację, wdrażanie rozwiązań z obszaru gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) oraz doposażenie technologiczne umożliwiające pracę w trybie zdalnym. Oczekiwanie na zatwierdzenie polskiego KPO ma obecnie wymiar polityczny. Według najnowszych doniesień medialnych z Brukseli, akceptacji tego instrumentu przez Komisję Europejską można spodziewać się już prawdopodobnie w najbliższych tygodniach. W ramach KPO do przedsiębiorców na ww. inwestycje trafi ponad 2,5 mld euro.

Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej

Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej ukierunkowany jest na dodatkowe wsparcie rozwoju województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, warmińsko-mazurskiego oraz świętokrzyskiego. Istotną zmianą w stosunku do programu na lata 2014-2020 jest włączenie do makroregionu Polski Wschodniej regionu mazowieckiego regionalnego (województwo mazowieckie z wyłączeniem Warszawy i powiatów ościennych). W programie wspierany będzie rozwój start-up’ów, wzornictwo przemysłowe, automatyzacja i robotyzacja oraz transformacja modeli biznesowych w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Łącznie na przedsiębiorczość i innowacje przewidziano w tym programie pulę środków w wysokości 500 mln euro.

Programy regionalne 2021-2027

Przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o wsparcie na inwestycje oraz badania i rozwój również w ramach programów regionalnych poszczególnych województw. Przedsięwzięcia podlegające współfinansowaniu w programach regionalnych to przede wszystkim projekty badawczo-rozwojowe, projekty dotyczące wdrożenia innowacji, projekty ekologiczne związane z gospodarką obiegu zamkniętego (GOZ) oraz odnawialnymi źródłami energii (OZE), a także cyfryzacja i robotyzacja oraz internacjonalizacja. W niektórych województwach przewidziano również wsparcie modułowe, analogiczne do programu FENG. Warto zaznaczyć, że w programach regionalnych bezzwrotne dotacje ograniczone zostaną wyłącznie do przedsięwzięć wysokiego ryzyka tj. projektów B+R, projektów innowacyjnych i dotyczących GOZ. Pozostałe inwestycje wspierane będą raczej w postaci instrumentów zwrotnych lub mieszanych.

Powyższy katalog nie jest oczywiście zamknięty, stanowi natomiast zbiór najistotniejszych programów ukierunkowanych na wsparcie inwestycji oraz badań i rozwoju polskich przedsiębiorców w nadchodzącej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027. Przedsiębiorstwa będą mogły korzystać także z takich instrumentów jak m.in. programy europejskie (Horyzont, Kreatywna Europa) czy Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Obecnie uruchamiane są także dodatkowe nabory w związku z zasileniem budżetu na lata 2014-2020 środkami z REACT-EU. O dostępnych jeszcze w tym roku możliwościach wsparcia piszemy w artykule opublikowanym w marcu. Na pierwsze konkursy dotacyjne z perspektywy 2021-2027 trzeba będzie natomiast jeszcze cierpliwie poczekać, prawdopodobnie do IV kwartału 2022 r.