30 czerwca 2021 r. w Dzienniku Urzędowym UE opublikowano oficjalnie pakiet unijnych rozporządzeń o Funduszach Europejskich na lata 2021-2027. Z punktu widzenia finansowania inwestycji rozwojowych przedsiębiorstw najistotniejsze są ogólne zasady wdrażania funduszy, zdefiniowane w tzw. Rozporządzeniu ogólnym oraz zapisy Rozporządzenia w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności, którego zakres wsparcia odpowiada głównie na potrzeby wzmacniania wzrostu i konkurencyjności MŚP. W niniejszym artykule zaprezentowano zasadnicze założenia tych Rozporządzeń oraz istotne zmiany względem przepisów obowiązujących dla funduszy na lata 2014-2020.
Rozporządzenie ogólne – kluczowe założenia i stopy współfinansowania na lata 2021-2027
Rozporządzenie ogólne tj. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. jest najistotniejszym elementem pakietu legislacyjnego dotyczącego perspektywy finansowej na lata 2021-2027. Rozporządzenie ustanawia kluczowe zasady wdrażania funduszy i wspólne przepisy mające zastosowanie do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji oraz Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury. Rozporządzenie określa 5 głównych celów polityki, które będą podstawą wdrażania funduszy w latach 2021-2027. W kontekście wsparcia przedsiębiorstw, fundusze dedykowane będą zasadniczo na rzecz celu bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej (…) oraz bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna i przechodząca w kierunku gospodarki zeroemisyjnej oraz odporna Europa dzięki promowaniu (…) zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym (…).
Z pewnością optymistyczną wiadomością jest wycofanie się Komisji z proponowanych wcześniej w projekcie Rozporządzenia ogólnego niższych stóp współfinansowania dla wszystkich regionów. Wysokość maksymalnego procentowego dofinansowania UE w odniesieniu do poszczególnych regionów będzie ostatecznie bardzo zbliżona do tego znanego z funduszy na lata 2014-2020. Zgodnie z art. 112, stopa dofinansowania dla celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu” na poziomie każdego priorytetu nie przekracza:
a) 85 % dla regionów słabiej rozwiniętych (analogicznie jak w perspektywie 2014-2020);
b) 70 % dla regionów w okresie przejściowym, które w okresie 2014–2020 były sklasyfikowane jako regiony słabiej rozwinięte (nowy zapis);
c) 60 % dla regionów w okresie przejściowym (analogicznie jak w perspektywie 2014-2020);
d) 50 % dla regionów lepiej rozwiniętych, które zostały sklasyfikowane jako regiony w okresie przejściowym lub których PKB na mieszkańca w okresie 2014–2020 wynosił poniżej 100 % (nowy zapis);
e) 40 % dla regionów lepiej rozwiniętych (-10% względem perspektywy 2014-2020).
Rozporządzenie ogólne – istotne zmiany dla potencjalnych beneficjentów
Analizując treść Rozporządzenia ogólnego można jednoznacznie stwierdzić, że nowe przepisy są naturalną kontynuacją tych funkcjonujących dla funduszy na lata 2014-2020. Niemniej, warto odnotować kilka nowych rozwiązań, które mogą mieć istotny wpływ na wdrażanie i zarządzanie programami w nowej perspektywie finansowej. Nowe zapisy są wynikiem dokonanej przez Komisję ewaluacji ex-post oraz konsultacji publicznych, które wspólnie doprowadziły do zasadniczej konkluzji – należy wprowadzić szereg uproszczeń, mających na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych.
Rozporządzenie ogólne – obowiązek stosowania uproszczonych metod rozliczania wydatków dla projektów o wartości poniżej 200 000 EUR
Jednym z postulatów wynikających z dokonanej ewaluacji, w odniesieniu do dotacji przekazywanych beneficjentom, było twierdzenie, iż państwa członkowskie powinny w coraz większym stopniu korzystać z uproszczonych metod rozliczania wydatków. Odzwierciedleniem tego postulatu są zapisy zawarte w art. 53, w myśl których w przypadku, gdy łączny koszt operacji nie przekracza 200 000 EUR, wkład przyznany beneficjentowi przyjmuje formę stawek jednostkowych, kwot ryczałtowych lub stawek ryczałtowych (…). W praktyce ten zapis oznacza, że w przypadku mniejszych projektów obligatoryjnie zamiast zwrotu rzeczywistych wydatków w oparciu o faktury, płatności będą musiały być oparte na uproszczonych formach rozliczania kosztów, takich jak przede wszystkim kwoty ryczałtowe. Główną zaletą tego rozwiązania jest brak weryfikacji znacznej liczby dokumentów, rachunków czy faktur. Weryfikacji podlega jedynie, czy beneficjent wykonał określone zadanie, za co wypłacana jest mu ustalona we wniosku o dofinansowanie kwota.
Rozporządzenie ogólne – zmniejszenie liczby kontroli
W celu zmniejszenia obciążenia administracyjnego w Rozporządzeniu ogólnym zawarto również nowe przepisy gwarantujące bardziej proporcjonalne podejście do kontroli i audytów. Zgodnie z art. 74, weryfikacje zarządcze opierają się na analizie ryzyka i są proporcjonalne do ryzyk stwierdzonych ex ante i na piśmie (…). Weryfikacje zarządcze obejmują zarówno kontrole administracyjne w odniesieniu do wniosków o płatność, jak i kontrole na miejscu. Omawiana zmiana w praktyce oznaczać będzie zmniejszenie liczby kontroli. Obecnie wiele Programów prowadzi administracyjną weryfikację wszystkich wniosków o płatność. W nowej perspektywie weryfikowana ma być jedynie określona próba oparta na ryzyku.
Rozporządzenie ogólne – kwalifikowalność podatku VAT
Istotna zmiana dotyczy również kwestii kwalifikowalności podatku VAT. Obecnie podatek VAT kwalifikowalny jest jedynie, gdy nie podlega zwrotowi na podstawie krajowych przepisów o podatku VAT. Zgodnie natomiast z art. 64 Rozporządzenia ogólnego, w perspektywie finansowej 2021-2027 do otrzymania wkładu z Funduszy nie kwalifikuje się podatek od wartości dodanej (VAT), z wyjątkiem operacji, których łączny koszt jest niższy niż 5 000 000 EUR (z VAT). Oznacza to pełną kwalifikowalność podatku VAT w przypadku wszystkich projektów o wartości poniżej 5 mln EUR (z VAT), czyli zasadniczej większości inwestycji realizowanych przez przedsiębiorstwa z sektora MŚP.
Rozporządzenie EFRR – zakres wsparcia dla przedsiębiorstw w perspektywie 2021-2027
Rozporządzenie EFRR tj. ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności określa zakres wsparcia, na które będą mogli liczyć przedsiębiorcy w nowej siedmiolatce. Fundusze udzielane w ramach EFRR nadal będą wspierać rozwój MŚP poprzez wzmacnianie ich trwałego wzrostu i konkurencyjności. Ponadto, z uwagi na pandemię COVID-19, przedmiotem wsparcia w ramach EFRR będzie również wspieranie tworzenia miejsc pracy w MŚP, w tym poprzez inwestycje produkcyjne. W art. 3 wskazano cel szczegółowy EFRR i Funduszu Spójności jako bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa (…), który ma być realizowany poprzez m.in. rozwijanie zdolności badawczych i innowacyjnych, wykorzystywanie zaawansowanych technologii, cyfryzację czy wzmacnianie konkurencyjności MŚP oraz tworzenie miejsc prac w MŚP. Zgodnie z art. 5, w ramach EFRR będzie można uzyskać finansowanie na inwestycje w infrastrukturę, prace badawczo-rozwojowe, inwestycje produkcyjne czy wyposażenie, oprogramowanie oraz wartości niematerialne i prawne. Nowością jest uwzględnienie możliwości wspierania finansowania kapitału obrotowego w MŚP w formie dotacji, lecz jedynie w przypadkach, gdy jest to bezwzględnie konieczne jako środek tymczasowy w odpowiedzi na wyjątkowe lub nadzwyczajne okoliczności (…).
Artykuł opracowano na podstawie:
- ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowe,
- ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności.
Polish
English
Ukrainian
