Źródła współfinansowania projektów inwestycyjnych i badawczych polskich przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027

W ramach unijnej perspektywy budżetowej na lata 2021–2027 z funduszy strukturalnych oraz dodatkowo Funduszu Odbudowy do polskich przedsiębiorców trafi kilkadziesiąt miliardów euro. Znaczna część tych środków przeznaczona zostanie na wsparcie projektów inwestycyjnych oraz badawczo-rozwojowych. W artykule przedstawiono syntetycznie źródła współfinansowania tego typu przedsięwzięć oraz planowany zakres wsparcia w tym obszarze w nowym okresie programowania środków UE.

Pod koniec marca br. wszystkie projekty programów krajowych i regionalnych na lata 2021-2027 trafiły już do Komisji Europejskiej, co rozpoczęło formalnie proces negocjacyjny. Komisja Europejska po przeprowadzeniu negocjacji danego programu ma cztery miesiące na wydanie decyzji zatwierdzającej. Mając na uwadze powyższe, uruchomienia pierwszych naborów z programów na lata 2021-2027 należy spodziewać się najwcześniej w IV kwartale br. Przedsiębiorcy planujący przedsięwzięcia inwestycyjne lub badawcze będą mogli ubiegać się o wsparcie przede wszystkim w ramach programu krajowego Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Krajowego Planu Odbudowy (KPO), programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) oraz programów regionalnych wszystkich 16 województw.

Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG)

Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) stanowi kontynuację Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR) i będzie głównym źródłem współfinansowania przedsięwzięć innowacyjnych i badawczo-rozwojowych przedsiębiorstw na poziomie ogólnokrajowym. Zasadniczą nowością programową FENG będzie wsparcie w formie modułowej, dostosowanej do potrzeb przedsiębiorców. Każdy projekt będzie musiał obowiązkowo składać się z modułu „Prace B+R” lub modułu „Wdrożenie innowacji”. Dodatkowo wybrany moduł obowiązkowy będzie mógł zostać uzupełniony o moduły fakultatywne, w tym moduł „Cyfryzacja”, moduł „Zazielenienie przedsiębiorstw”, moduł „Internacjonalizacja” czy też moduł „Kompetencje”. Ponadto w programie FENG planowana jest kontynuacja Kredytu na innowacje technologiczne wspierającego projekty dotyczące wdrożenia wyników prac B+R, a także uruchomienie Kredytu ekologicznego oraz dalsze wspieranie internacjonalizacji przedsiębiorstw. Łączna alokacja programu FENG to aż 7,9 mld euro.

Krajowy Plan Odbudowy (KPO)

W celu minimalizacji negatywnych skutków pandemii COVID-19 wspólnota europejska utworzyła Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Aby sięgnąć po te fundusze w Polsce opracowano Krajowy Plan Odbudowy (KPO), określający niezbędne reformy i inwestycje. Część środków z KPO przeznaczona zostanie na wsparcie odbudowy gospodarki. W ramach Krajowego Planu Odbudowy przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o wsparcie na dywersyfikację działalności, robotyzację i cyfryzację, wdrażanie rozwiązań z obszaru gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) oraz doposażenie technologiczne umożliwiające pracę w trybie zdalnym. Oczekiwanie na zatwierdzenie polskiego KPO ma obecnie wymiar polityczny. Według najnowszych doniesień medialnych z Brukseli, akceptacji tego instrumentu przez Komisję Europejską można spodziewać się już prawdopodobnie w najbliższych tygodniach. W ramach KPO do przedsiębiorców na ww. inwestycje trafi ponad 2,5 mld euro.

Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej

Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej ukierunkowany jest na dodatkowe wsparcie rozwoju województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, warmińsko-mazurskiego oraz świętokrzyskiego. Istotną zmianą w stosunku do programu na lata 2014-2020 jest włączenie do makroregionu Polski Wschodniej regionu mazowieckiego regionalnego (województwo mazowieckie z wyłączeniem Warszawy i powiatów ościennych). W programie wspierany będzie rozwój start-up’ów, wzornictwo przemysłowe, automatyzacja i robotyzacja oraz transformacja modeli biznesowych w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Łącznie na przedsiębiorczość i innowacje przewidziano w tym programie pulę środków w wysokości 500 mln euro.

Programy regionalne 2021-2027

Przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o wsparcie na inwestycje oraz badania i rozwój również w ramach programów regionalnych poszczególnych województw. Przedsięwzięcia podlegające współfinansowaniu w programach regionalnych to przede wszystkim projekty badawczo-rozwojowe, projekty dotyczące wdrożenia innowacji, projekty ekologiczne związane z gospodarką obiegu zamkniętego (GOZ) oraz odnawialnymi źródłami energii (OZE), a także cyfryzacja i robotyzacja oraz internacjonalizacja. W niektórych województwach przewidziano również wsparcie modułowe, analogiczne do programu FENG. Warto zaznaczyć, że w programach regionalnych bezzwrotne dotacje ograniczone zostaną wyłącznie do przedsięwzięć wysokiego ryzyka tj. projektów B+R, projektów innowacyjnych i dotyczących GOZ. Pozostałe inwestycje wspierane będą raczej w postaci instrumentów zwrotnych lub mieszanych.

Powyższy katalog nie jest oczywiście zamknięty, stanowi natomiast zbiór najistotniejszych programów ukierunkowanych na wsparcie inwestycji oraz badań i rozwoju polskich przedsiębiorców w nadchodzącej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027. Przedsiębiorstwa będą mogły korzystać także z takich instrumentów jak m.in. programy europejskie (Horyzont, Kreatywna Europa) czy Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Obecnie uruchamiane są także dodatkowe nabory w związku z zasileniem budżetu na lata 2014-2020 środkami z REACT-EU. O dostępnych jeszcze w tym roku możliwościach wsparcia piszemy w artykule opublikowanym w marcu. Na pierwsze konkursy dotacyjne z perspektywy 2021-2027 trzeba będzie natomiast jeszcze cierpliwie poczekać, prawdopodobnie do IV kwartału 2022 r.