Polish
English
Ukrainian
Fabryki przyszłości, zwane również inteligentnymi fabrykami, to wizja przemysłu, gdzie zaawansowane technologie przekształcają tradycyjne procesy produkcyjne. Kluczowymi kierunkami rozwoju w tej dziedzinie są automatyzacja, robotyzacja oraz szeroko pojęta cyfryzacja. Wprowadzanie nowoczesnych technologii i zmiany w zarządzaniu przedsiębiorstwem nie tylko zwiększają efektywność i elastyczność produkcji, ale są także niezbędne dla zachowania konkurencyjności przedsiębiorstw na rynku.
Koncepcja fabryki przyszłości
Koncepcja fabryki przyszłości jest kluczowym elementem czwartej rewolucji przemysłowej, która obejmuje szeroki zakres technologii, tj. Internet Rzeczy (IoT), sztuczna inteligencja (AI), big data, analiza danych czy zaawansowane systemy cyber-fizyczne. W Przemyśle 4.0 fabryki stają się inteligentnymi i autonomicznymi systemami, które mogą komunikować się ze sobą i reagować na zmieniające się warunki w czasie rzeczywistym.
Wizja ta jest intensywnie popularyzowana również w Polsce, jednak poziom skomplikowania i kosztochłonność powodują, że kompleksowe wdrożenia możliwe są głównie przez duże przedsiębiorstwa (przykładem był zrealizowany w 2023 roku konkurs dotacyjny w ramach KPO A2.1.1. Inwestycje wspierające robotyzację i cyfryzację w przedsiębiorstwach). Konieczność zapewnienia wydajności, elastyczności i jakości produkcji jest jednak niezaprzeczalna, a potrzeba zauważalna także przez mniejsze firmy, które z coraz większą świadomością inwestują w nowoczesne rozwiązania usprawniające zarządzanie przedsiębiorstwem. Kluczową rolę odgrywa automatyzacja i robotyzacja produkcji, jak również cyfryzacja procesów biznesowych.
Cyfryzacja jako kluczowy element transformacji przedsiębiorstw
Cyfryzacja odgrywa kluczową rolę we współczesnym biznesie, umożliwiając zbieranie, przetwarzanie i analizę danych zarówno produkcyjnych (dzięki integracji systemów z oprogramowaniem z maszyn), ale i wszystkich pozostałych procesów biznesowych, w tym sprzedażowych czy związanych z controllingiem. Dzięki cyfryzacji przedsiębiorstwa mogą na bieżąco monitorować i zarządzać procesami, w tym identyfikować i reagować na potencjalne problemy oraz optymalizować operacje. Co istotne, cyfryzacja może obejmować wybrane procesy, ale i całość funkcjonowania firmy (jak zaawansowane systemy klasy ERP – oprogramowanie do kompleksowego zarządzania przedsiębiorstwem, obejmujące kontrolę i zarządzanie najważniejszymi aspektami w niemal każdym obszarze biznesowym firmy: sprzedaż, finanse, księgowość, magazyn, kadry, zaopatrzenie, produkcja itd.). Konieczność cyfryzacji obserwowana jest zarówno przez same przedsiębiorstwa, jak i politykę państwa (upowszechnienie idei transformacji cyfrowej jest m.in. celem planowanego konkursu dotacyjnego Dig.IT. Transformacja cyfrowa polskich MŚP).
Automatyzacja i robotyzacja jako niezbędne zmiany w procesach produkcji
Automatyzacja wiąże się z zastosowaniem zaawansowanych systemów i urządzeń, które mogą wykonywać zadania bez potrzeby interwencji człowieka bądź przy minimalnym jego zaangażowaniu. Automatyzacja obejmuje zarówno proste czynności realizowane ręcznie, jak i skomplikowane procesy produkcyjne. Jej zaawansowanym elementem może być robotyzacja. Jednak o ile automatyzacja może dotyczyć całej linii produkcyjnej, to roboty przemysłowe ukierunkowane są na wybrane czynności – mogą realizować proste zadania montażowe, ale też skomplikowane operacje wytwarzania. Dzięki zaawansowanym czujnikom i systemom sterowania, nowoczesne roboty mogą pracować w ścisłej współpracy z ludźmi, zwiększając tym samym bezpieczeństwo i efektywność produkcji. Zarówno automatyczne urządzenia, jak i roboty/manipulatory opierają się na zaawansowanych systemach sterowania i komunikacji, a zatem wspomnianym wcześniej komponencie cyfrowym, umożliwiając kompleksowe zarządzanie produkcją.
Korzyści z automatyzacji i robotyzacji produkcji oraz transformacji cyfrowej
Zaawansowane technologie nie tylko zwiększają efektywność i jakość produkcji, ale także tworzą bardziej elastyczne, zrównoważone i bezpieczne środowisko pracy. Przemiany te są kluczowe dla utrzymania konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw w dynamicznie zmieniającym się świecie przemysłu. Tym samym, automatyzacja, robotyzacja i cyfryzacja są nie tylko ważnym trendem, ale również niezbędnym kierunkiem rozwoju współczesnego przedsiębiorstwa. Znaczenie mają tu przede wszystkie takie korzyści jak:
- Zwiększenie wydajności – automatyzacja procesów produkcyjnych pozwala znacznie skrócić czas produkcji przy jednoczesnym zwiększeniu jej wolumenu.
- Poprawa jakości – unowocześnienie procesów redukuje ryzyko błędów ludzkich, co przekłada się na wyższą jakość produktów (zwiększenie precyzji umożliwia osiągnięcie standardów jakości, które są trudne do utrzymania w produkcji ręcznej).
- Optymalizacja produkcji – precyzyjne zarządzanie produkcją pozwala zoptymalizować ilość zużywanych zasobów w postaci surowców i materiałów przy jednoczesnym zmniejszeniu odpadowości procesu wytwórczego.
- Odciążenie zasobów ludzkich i zwiększenie bezpieczeństwa – wprowadzenie nowoczesnych technologii minimalizuje uciążliwe i monotonne czynności, często związane z dużym wysiłkiem fizycznym, które są wykonywane przez pracowników i pozwala na oddelegowanie kadry do bardziej ambitnych zadań, co dodatkowo zwiększa produktywność przedsiębiorstwa.
- Oszczędność kosztów – w długiej perspektywie oszczędności wynikające z redukcji kosztów operacyjnych, zwiększonej efektywności produkcji i kompleksowego zarządzania danymi przewyższą początkowe wydatki. Następuje szybki zwrot z inwestycji i generowane są zyski.
- Elastyczność i skalowalność – nowoczesne technologie usprawniają komunikację i umożliwiają szybkie dostosowanie się do zmiennych warunków rynkowych (m.in. dzięki bieżącemu monitorowaniu procesów oraz skalowaniu produkcji w zależności od potrzeb).
Wskazane korzyści to jedynie część argumentów, które powinny rozważyć przedsiębiorstwa podczas planowania inwestycji, a przede wszystkim opracowywania strategii rozwoju na rynku.
Nie tylko korzyści, ale i wyzwania
Wdrożenie cyfryzacji, automatyzacji i robotyzacji w przedsiębiorstwie wiąże się z licznymi korzyściami, ale i wyzwaniami. Wprowadzanie zmian powinno być poprzedzone świadomą autodiagnozą. Narzędziem wspierającym powinno być przeprowadzenie audytu technologicznego/diagnozy dojrzałości cyfrowej przedsiębiorstwa celem zidentyfikowania procesów produkcyjnych, usługowych lub biznesowych, które mogą podlegać automatyzacji/robotyzacji oraz opracowanie tzw. mapy drogowej transformacji w kierunku Przemysłu 4.0, tj. strategii wdrożenia procesu automatyzacji/robotyzacji i rozwoju przedsiębiorstwa w oparciu o te procesy.
Jest to o tyle istotne, że efektywne wprowadzanie zmian ma odzwierciedlenie nie tylko w obszarze technologicznym i cyfrowym, ale również wymaga przeszkolenia pracowników, wsparcia merytorycznego w zakresie wdrożenia nowoczesnych linii produkcyjnych czy integracji nowych systemów z istniejącymi procesami, a przede wszystkim zapewnienia w budżecie odpowiednich środków finansowych na kosztochłonną inwestycję.
W pokonaniu tych wyzwań pomóc mogą wykwalifikowani Eksperci specjalizujący się w zakresie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw, doradztwa biznesowego i przemysłowego oraz firmy doradcze, które przeprowadzą przez skomplikowany proces, w tym pozyskanie dofinansowania np. w postaci dotacji. Aktualnie, bezzwrotne środki finansowe na cel automatyzacji i cyfryzacji procesów możliwe są do uzyskania w ramach działania 1.2. Automatyzacja i Robotyzacja w MŚP w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027. Celem konkursu jest przybliżenie MŚP z makroregionu Polski Wschodniej do koncepcji fabryki przyszłości poprzez wsparcie transformacji przedsiębiorstw w kierunku przemysłu 4.0, w szczególności wprowadzenie zmian w procesach, tj. automatyzacja i robotyzacja.
Serdecznie zachęcamy do rozwoju w kierunku fabryki przyszłości przy współpracy z Ekspertami ze strony ECDF Dotacje. Zapraszamy do kontaktu.
Autor
Magdalena Czekirda
Ekspert ds. funduszy UE
