Polish
English
Ukrainian
Wraz z ambitnymi celami ekologicznymi, Unia Europejska wprowadza ułatwienia w przepisach dotyczących udzielania pomocy publicznej na poprawę efektywności energetycznej. Zmiany te wpływają pozytywnie na wysokość dotacji, które mogą otrzymać przedsiębiorcy, m.in. w ramach instrumentu Kredyt Ekologiczny.
Budynki w UE odpowiadają za 40% zużycia energii i 36% emisji gazów cieplarnianych. Ponieważ dotychczasowe tempo poprawiania efektywności energetycznej istniejących budynków było niezadowalające, w ostatnich latach trwały prace nad nowelizacją Dyrektywy EPBD (dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków), która ma na celu wywołać falę renowacji. Na początku grudnia 2023 r. osiągnięto porozumienie polityczne między Parlamentem i Radą Unii Europejskiej w sprawie wspomnianej Dyrektywy, które wbrew pierwotnym założeniom, jest wyraźnym kompromisem, a jej ostateczny kształt przedstawia realny plan modernizacji budynków.
OBOWIĄZKOWA TERMOMODERNIZACJA?
We wstępnej propozycji Komisji Europejskiej oraz w stanowisku Parlamentu Europejskiego proponowano, aby 15% najbardziej energochłonnych budynków obowiązkowo (w domyśle przymusowo) wyremontować. Były to założenia bardzo ambitne, aczkolwiek kompletnie nierealne. Państwo nie może zmusić kogoś do termomodernizacji budynku, który jest jego własnością prywatną. Nie znaczy to jednak, że docelowo nie wykonamy termomodernizacji, ponieważ i tak zmusi nas do tego życie. Wszelkie prognozy wskazują, iż cena paliw kopalnych będzie rosła, a już za kilka lat wejdzie w życie system handlu uprawnieniami do emisji ETS2, który ma objąć również budynki. Podmiotami objętymi nowym systemem będą dostawcy i sprzedawcy paliw wykorzystywanych do ogrzewania. W praktyce jednak koszty uprawnień będą przenoszone na końcowego odbiorcę tych paliw, a zatem wszystkich użytkowników budynków opalanych paliwami emisyjnymi (węgiel, gaz, olej opałowy), tak jak ma to obecnie miejsce w przypadku energii elektrycznej. Będzie więc rosła presja, aby budynki ocieplać i obniżać ich zapotrzebowanie na energię.
DOTACJE NA POPRAWĘ EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ
Mając świadomość wyzwań jakie przed nami stoją, możemy już teraz przygotować się na wejście zapisów Dyrektywy w życie. Wraz z wprowadzaniem bardziej restrykcyjnych wymogów, Unia Europejska kieruje mnóstwo środków w postaci dotacji oraz częściowo umarzalnych pożyczek na inwestycje poprawiające efektywność energetyczną. Wprowadzane są też przepisy, które uławiają państwom członkowskim udzielać wyższego wsparcia na przedsięwzięcia przyczyniające się do osiągnięcia celów Zielonego Ładu. Jednym z kluczowych jego filarów jest przyspieszenie inwestycji i finansowania rozwoju czystych technologii w Europie. Zmiany te dają instytucjom państw członkowskich większą elastyczność w projektowaniu i wdrażaniu środków wsparcia w sektorach, które są kluczowe dla transformacji w kierunku przemysłu neutralnego klimatycznie i emisyjnie.
ENERGY EFFICIENCY FIRST
Powyższa zasada (w wolnym tłumaczeniu pierwszeństwo dla efektywności energetycznej) będzie miała ogromne zastosowanie w wydatkowaniu funduszy unijnych w najbliższych latach. Zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym, przewidziane są programy, w ramach których szczególnie premiowane będą efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii. Tego typu inwestycje mogą w znaczący sposób przyczynić się do redukcji kosztów eksploatacyjnych firmy oraz zmniejszyć jej ślad węglowy, co w związku z zbliżającym się nieuchronnie obowiązkiem raportowania niefinansowego, tzw. ESG, wydaje się kuszącą propozycją. Ponadto niższe wydatki przedsiębiorstw na energię mogą powodować hamowanie wzrostu cen oferowanych przez nie produktów i usług, co z kolei przełoży się na malejącą inflację.
KREDYT EKOLOGICZNY
Przykładem szczególnie atrakcyjnego programu jest tzw. Kredyt Ekologiczny finansowany ze środków Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki. Dofinansowane w nim mogą być inwestycje przedsiębiorstw dotyczące poprawy efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Kluczową rolę w jego atrakcyjności odegrała nowelizacja unijnego Rozporządzenia regulującego możliwy poziom dotacji. Pozwoli to w jeszcze większym stopniu wspierać przedsiębiorstwa zamierzające poprawiać swoją efektywność energetyczną.
W porównaniu z ubiegłorocznym naborem, dużo bardziej korzystnie wypada dofinansowanie termomodernizacji, ponieważ intensywność wsparcia zgodnie z rzeczonym Rozporządzeniem może wynieść nawet 80%. Mając więc w perspektywie wzrost cen paliw stosowanych do ogrzewania budynków, warto rozważyć docieplenie ścian oraz dachu, czy wymianę okien i drzwi oraz modernizację instalacji centralnego ogrzewania.
Nowelizacja przepisów pozwoli także na kwalifikowanie całkowitych kosztów nie tylko instalacji fotowoltaicznych do 400 kWp (jak to było w pierwszym naborze), ale również tych o większej mocy, pod warunkiem, że będą one wytwarzać prąd wyłącznie na potrzeby własne wnioskodawcy w wymiarze, który odpowiada zapotrzebowaniu procesów produkcyjnych przedsiębiorstwa. Poziom dofinansowania w tym przypadku może wynieść nawet 65%.
Co się nie zmieniło, ponieważ i tak było niezwykle atrakcyjne, to wysoka dotacja na inwestycję poprawiającą efektywność energetyczną, która jednocześnie jest związana z tzw. zasadniczą zmianą procesu produkcyjnego. Kluczowym jest to, by zmiana ta miała charakter zasadniczy oraz dotyczyła całościowego procesu produkcyjnego, a nie tylko drobnego ulepszenia procesu dotychczasowego. Powinna być związana z całym procesem produkcyjnym, a nie jedynie z produktem. Przykładem zasadniczej zmiany może być zautomatyzowanie usługi ręcznego mycia pojazdów poprzez zakup i uruchomienie urządzeń myjni mechanicznej. W przypadku tego typu inwestycji poziom wsparcia uzależniony jest od tzw. mapy pomocy regionalnej i może wynieść do 70% kosztów inwestycji. Jest to szczególnie istotne w przypadku wymiany maszyn, ponieważ kwalifikowany jest tu koszt całego urządzenia, w przeciwieństwie do modernizacji, w której nie następuje zasadnicza zmiana procesu produkcyjnego i gdzie należy odnieść się do scenariusza alternatywnego, co zmniejsza wysokość dotacji.
Co ważne, w Kredycie Ekologicznym możliwe jest korzystanie z różnych rodzajów pomocy publicznej (na poprawę efektywności energetycznej, OZE lub zasadniczej zmiany procesu produkcyjnego), a to pozwala na optymalizację wysokości kwoty dofinansowania.
AUDYT ENERGETYCZNY
Aby móc ubiegać się o dotację w ramach Kredytu Ekologicznego, należy przygotować audyt przedsięwzięcia termomodernizacyjnego oraz w przypadku inwestycji wykraczających poza modernizację budynku – audyt efektywności energetycznej. Pozwolą one podejść do przedsięwzięcia holistycznie, aby przeprowadzić działania, które przy jak najniższym koszcie, wygenerują nam największe oszczędności. Audyt energetyczny jest procedurą mającą na celu inwentaryzację zużycia energii, a następnie przeprowadzenie szczegółowych obliczeń i analiz, które odpowiedzą na pytanie co możemy zrobić żeby efektywnie zredukować koszty energii i jak szybko zwrócą się nam te inwestycje. W przypadku termomodernizacji może on stanowić również założenia do projektu budowlanego, gdyż warianty wybrane na podstawie obliczeń zapotrzebowania na ciepło korelują z obowiązującymi warunkami technicznymi jakim powinny odpowiadać budynki.
Audyt efektywności energetycznej odnosi się do działania, które chcemy wykonać w przedsiębiorstwie i w wyniku którego oszczędzimy energię. Może to być wymiana energochłonnych maszyn, modernizacja oświetlenia oraz każde inne przedsięwzięcie poprawiające efektywność energetyczną. Audyt ten zawiera bilans energii analizowanej inwestycji, wskazuje optymalny wariant do realizacji oraz szacowany okres zwrotu.
PODSUMOWUJĄC …
Kwestia energochłonności przedsiębiorstw ma fundamentalne znaczenie dla Unii Europejskiej, która w najbliższych latach zamierza dokonać ogromnego przyspieszenia w tym zakresie. Ponieważ zarówno proces inwentaryzacji obszarów o największym zużyciu energii w przedsiębiorstwie, wytypowanie modernizacji o najwyższym potencjale energetycznym i ekonomicznym oraz sam proces aplikowania o środki dotacyjne mogą być nie lada wyzwaniem, warto powierzyć to doświadczonym ekspertom, którzy zajmą się tym wszystkim od A do Z, tak jak to robi ECDF Dotacje.
Autor
Kamil Skonieczny
Menadżer ds. efektywności energetycznej i OZE
