Polish
English
Ukrainian
Zapewnienie wysokiej jakości żywności oraz jego bezpieczeństwa jest jednym z głównych kierunków polityki Unii Europejskiej. Zagadnienia związane ze zdrową żywnością, a szczególnie w korelacji z dynamicznymi zmianami klimatycznymi i sytuacją demograficzną, coraz częściej interesują Europejczyków. Chcą oni szerokiego dostępu do produktów ekologicznych, produkowanych i przetwarzanych z poszanowaniem środowiska naturalnego i bioróżnorodności. Polityki unijne kładą więc nacisk na rozwój i tym samym finansowanie inicjatyw, które mają przyczyniać się do propagowania nowoczesnych technologii w zakresie produkcji i przetwórstwa żywności. W celu wspierania inicjatyw na rzecz zwiększenia dostępności do produktów i rozwiązań w zakresie zdrowego żywienia, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) ogłosiło Program rządowy – NUTRITECH, w którym już od 6 lipca, przedsiębiorcy, ich konsorcja bądź konsorcja przemysłowo-naukowe będą mogły składać projekty na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych.
Unijna Strategia „od pola do stołu”
Unijna Strategia „od pola do stołu”, która jest elementem Europejskiego Zielonego Ładu, uwzględnia w kompleksowy sposób wyzwania związane ze zrównoważonymi systemami żywnościowymi i podkreśla znaczenie związków między zdrowiem ludzi i zdrowiem planety. Jej głównym celem jest zapewnienie Europejczykom wysokiej klasy żywności o walorach prozdrowotnych, przy znacznym ograniczeniu stosowania pestycydów, antybiotyków czy nawozów. Działania w ramach Strategii mają przyczynić się również do zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Ukierunkowanie przemysłu spożywczego na produkcję wyrobów prozdrowotnych, digitalizację opisu i składu produktów oraz rozwój praktyk ułatwiających konsumentom dokonywanie zdrowych i zrównoważonych wyborów żywieniowych wpisują się w realizację Strategii “od pola do stołu”.
Zdrowe odżywianie i dieta sposobem na choroby cywilizacyjne
Dostęp do zdrowej, nieprzetworzonej żywności ma przede wszystkim ogromne znaczenie w kontekście chorób cywilizacyjnych. Wiele z nich swoje źródło ma właśnie w nieprawidłowych nawykach żywieniowych oraz siedzącym trybie życia. Choroby układu naczyniowo-sercowego, nowotworowe czy chociażby otyłość stanowią główną przyczynę zgonów nie tylko w Europie, ale także na całym świecie – szacuje się, że choroby cywilizacyjne są powodem śmierci ok. 40 mln osób na świecie, co stanowi ok. 70% wszystkich zgonów. Wskazuje się, że odpowiednia dieta stanowi kluczowy element profilaktyki tych chorób. Znaczenie mają tutaj nie tylko produkty bogate w wartościowe składniki odżywcze, ale też nasze nawyki i zwyczaje żywieniowe – unikanie nadmiaru soli, węglowodanów prostych, włączenie odpowiedniej ilości wody czy warzyw. Edukacja i dostęp do niej mają krytyczne znaczenie dla upowszechniania idei zrównoważonego żywienia wśród Europejczyków.
Program NUTRITECH – wsparcie rozwiązań w zakresie prawidłowego żywienia
Ogłoszony przez NCBR Program kompleksowo traktuje o aspektach zrównoważonej gospodarki żywnościowej. Projekty będzie można składać w ramach jednego z 3 obszarów tematycznych:
I. NUTRIGENOMIKA I BIOMEDYCYNA JAKO NARZĘDZIE WSPIERAJĄCE WALKĘ Z PRZEWLEKŁYMI CHOROBAMI NIEZAKAŹNYMI (M.IN. CHOROBAMI DIETOZALEŻNYMI).
Nutrigenomika to dziedzina nauki zajmująca się badaniem wpływu składników pokarmowych na nasze geny. Celem badań prowadzonych w tym obszarze jest określenie zindywidualizowanego żywienia w zapobieganiu chorobom, poprawie jakości życia oraz łagodzeniu procesu starzenia się organizmu. W ramach obszaru tematycznego planuje się wsparcie projektów dot. opracowania produktów i rozwiązań technologicznych, mających na celu prawidłowe odżywianie osób chorych, zdrowych oraz z predyspozycjami do wystąpienia tzw. “chorób cywilizacyjnych”. W Polsce na otyłość cierpi 6.5 mln osób (w 2035 – 9 mln), nadwagę 50% populacji; choroby układu sercowo-naczyniowego są przyczyną 52% wszystkich przedwczesnych zgonów w Polsce, nadciśnienie tętnicze ma 8.4 mln osób, a na zawał umiera rocznie 100 tys. osób; udaru mózgu doznaje 60 tyś. osób, nabyte choroby metaboliczne – 10-15 mln Polaków; alergie – 7 milionów osób. Program ma zatem za zadanie inicjowanie nowatorskich pomysłów, które przyczynią się do zmniejszenia odsetka osób chorych na przewlekłe choroby niezakaźne, poprzez zaproponowanie spersonalizowanych rozwiązań dietetycznych.
II. ŻYWNOŚĆ W LECZENIU I ZAPOBIEGANIU CHOROBOM
Świadomość żywieniowa Polaków rośnie z roku na rok. Polacy są otwarci na eksperymentowanie, poznawanie nowych smaków i nowych form serwowania posiłków – w sposób lżejszy, z uwzględnieniem większej ilości warzyw. Polacy coraz częściej czytają etykiety, wybierają lokalnych dostawców, rezygnują z nadmiernego spożycia mięsa czy nabiału. Wg raportu IPSOS 2021 r. niezmiennie widać świadomość w społeczeństwie korelację sposobu odżywiania na zdrowie (ok. 60% Polaków wierzy, że ten wpływ jest bardzo duży). Wzrasta w nas również świadomość nieodpowiedniego sposobu żywienia i chęci zmiany go na lepsze. Świadomość, a nasze faktyczne decyzje żywieniowe nie często jednak idą w parze. Wciąż brak jest odpowiedniej wiedzy o żywieniu – jesteśmy podatni na krótkotrwałe mody żywieniowe, niewłaściwie interpretujemy zapisy na etykietach. W związku z szybkim tempem życia bardziej dostępne stają się produkty typu fast food – wysoko przetworzone, zawierające małą ilość wartościowych składników odżywczych, co w sposób zauważalny odbija się na zdrowiu Polaków. Program ma za zadanie wpierać projekty wykorzystujące najnowsze technologie oparte o najnowszą wiedzę naukową, w walce z przewlekłymi chorobami niezakaźnymi czy opracowujące innowacyjne rozwiązania w zakresie żywności funkcjonalnej.
III. ASPEKTY TECHNOLOGICZNE I GOSPODARCZE PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA
Aby zaspokoić potrzeby żywieniowe prawie 8 mld ludzi na świecie, w minionym wieku postawiono na intensyfikację rolnictwa, tzw. rolnictwo konwencjonalne, wykorzystujące różnego rodzaju nawozy i środki ochrony. W dłuższej perspektywie przyczyniło się to do zubożenia gleby, wód i finalnie do jakości produktów rolnych. Spowodowało to, że rynek przesycony był produktami wysoko przetworzonymi o niskiej wartości odżywczej. Producenci wprowadzali ulepszacze smaku, tanie i wydajne technologie produkcji, które w dłuższej perspektywie przyczyniły się do wzrostu zapadalności na choroby niezakaźne, m.in. otyłość czy cukrzycę. Degradacja środowiska naturalnego, jak i krzywa zachorowań na choroby cywilizacyjne w Europie pokazała, że należy zmienić kierunek, w którym ma iść rolnictwo. Postawiono na aspekt zrównoważonego rozwoju, z poszanowaniem środowiska i klimatu. W przytaczanym wyżej dokumencie Strategii „Od pola do stołu” znajduje się zapis mówiący, że ograniczenie stosowania środków ochrony roślin w Unii Europejskiej będzie wynosiło 30%, do roku 2030.
W tym obszarze planuje się wsparcie innowacyjnych rozwiązań technologicznych mających na celu opracowanie nowych produktów pełnowartościowej i wysokiej jakości żywności, której produkcja jest niskoemisyjna, przyjazna środowisku, energooszczędna i bezodpadowa. Program ma stwarzać warunki do rozwoju produktów spożywczych o wysokiej jakości, żywności ekologicznej oraz naturalnego pochodzenia, jako najbardziej perspektywicznego segmentu zarówno na rynku krajowym, jak i w kontekście eksportu.
Program rządowy NUTRITECH daje możliwość finansowania prac badawczo-rozwojowych w ww. obszarach tematycznych
Od 6 lipca do 30 września 2022 r. przedsiębiorcy, jak i ich konsorcja mogą składać wnioski do NCBR w ramach konkursu wspierającego zwiększenie dostępności produktów i rozwiązań w zakresie prawidłowego żywienia. Dofinansowanie można przeznaczyć na realizację badań przemysłowych, eksperymentalnych prac rozwojowych oraz prac przedwdrożeniowych. Projekt musi obejmować realizację prac rozwojowych. Minimalna wartość wydatków kwalifikowalnych projektu wynosi 1 mln PLN, a maksymalna – 10 mln PLN. Projekt nie może trwać dłużej niż 48 miesięcy.
Chcesz dowiedzieć się więcej o programie NUTRITECH? Skontaktuj się z nami mailowo dotacje@ecdf.pl lub bezpośrednio z Koordynatorką projektów Pauliną Puchalską pod nr tel. 512 68 84 04.
Opracowano na podstawie:
1. PROJEKT PROGRAMU. Program rządowy NUTRITECH – żywienie w świetle wyzwań poprawy dobrostanu społeczeństwa oraz zmian klimatu.
2. https://www.medonet.pl/zdrowie,choroby-cywilizacyjne—przyczyny-i-leczenie,artykul,1735188.html
