Polish
English
Ukrainian
Otrzymując dofinansowane z funduszy unijnych należy przestrzegać szeregu zasad określonych w ustawach, rozporządzeniach i wytycznych, które regulują sposób realizacji projektów. Nieprzestrzeganie procedur może powodować szereg uchybień, które mogą zakończyć się nałożeniem korekty finansowej. W artykule podpowiadamy, jak można spróbować poradzić sobie z tym problemem.
Obowiązki Beneficjentów funduszy UE
Beneficjenci funduszy unijnych muszą przestrzegać szeregu zasad nakładanych w związku z otrzymaniem dofinansowania. Zasady te regulowane są umową dofinansowanie i wynikają z zapisów stosownych rozporządzeń, wytycznych. Zakres tych obowiązków może się różnić w zależności od takich czynników jak:
- perspektywa finansowa (różnice w sposobie ponoszenia wydatków i ich kwalifikowalności),
- rodzaju funduszu, programu operacyjnego, specyfiki działania (projekty mogą być dofinansowane z wielu różnych konkursów, które mogą narzucać dodatkowe obowiązki na Beneficjentów),
- zapisy wniosku o dofinansowanie (dodatkowe zobowiązania Beneficjenta, które mają swoje odzwierciedlenie bezpośrednio w projekcie).
Nieprzestrzeganie obowiązujących zasad i procedur, a tym samym nieprawidłowe ponoszenie wydatków, może powodować szereg uchybień, które mogą zakończyć się nałożeniem korekty finansowej.
Korekta finansowa
Korektą finansową nazywamy kwotę, o jaką pomniejsza się współfinansowanie UE dla projektu, w związku ze stwierdzoną nieprawidłowością. Sposób obniżania wartości korekt finansowych oraz pomniejszania wartości wydatków kwalifikowalnych w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w projektach współfinansowanych z Funduszy Europejskich określa Rozporządzenie w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień. Akt ten jest taryfikatorem, według którego instytucje będące stroną umowy o dofinansowanie (lecz nie tylko) mogą stwierdzać błędy w realizacji projektu i nakładać stosowne do przewinienia korekty.
Taryfikator składa się z pięciu głównych części:
- Rodzaj nieprawidłowości – błędy i uchybienia zostały podzielone i sklasyfikowane, obecnie taryfikator uwzględnia 23 rodzaje nieprawidłowości;
- Prawo krajowe dotyczące zamówień publicznych – powołanie się na krajowe akty prawne;
- Prawo Unii Europejskiej oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) – powołanie się na wspólnotowe akty prawne;
- Opis nieprawidłowości – szczegółowy opis nieprawidłowości z wyszczególnieniem różnych wariantów, które mają wpływ na wybór stawki procentowej;
- Stawka procentowa – wartość procentowa korekty finansowej (przykładowo 25% oznacza, że wkład UE dla danego wydatku objętego korektą, zostanie pomniejszony o ¼ pierwotnie otrzymanego dofinansowania).
Nieznajomość zasad realizacji projektów współfinansowanych z UE znacznie zwiększa ryzyko otrzymania korekty – ich wysokość wynosić może od 5% do nawet 100%.
Co jeżeli już otrzymało się korektę? Złożenie zastrzeżeń.
Istnieje kilka rozwiązań, które można podjąć w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości i otrzymania korekty.
Pierwszym głównym rozwiązaniem jest złożenie zastrzeżeń. Instytucje nakładając korektę finansową podają zawsze rodzaj nieprawidłowości oraz stawkę, a także tryb składania odwołania. Należy bezwzględnie przestrzegać terminu na złożenie odwołania – brak odpowiedzi w wyznaczonym terminie będzie skutkować zamknięciem procedury odwoławczej – dla instytucji oznaczać to będzie przyjęcie korekty. W odwołaniu należy podać wszystkie czynniki, które mogą działać na korzyść Beneficjenta w danej sprawie. Warto w tym przypadku poszukać orzecznictwa w analogicznych sprawach. W odwołaniu można wnioskować zarówno o całkowite zniesienie korekty, jak i jej obniżenie (wtedy trzeba podać stosowne odniesienie do punktów w w/w taryfikatorze).
Co jeżeli już otrzymało się korektę? Rzecznik Funduszy Europejskich.
Drugim rozwiązaniem – rekomendowanym w przypadku braku skuteczności pierwszego, jest zgłoszenie sprawy do Rzecznika Funduszy Europejskich.
Czym zajmuje się Rzecznik? Zgodnie z Portalem Funduszy Europejskich Rzecznik odpowiedzialny jest za:
- przyjmowanie i analizowanie zgłoszeń dot. utrudnień, ale też propozycji usprawnień w realizacji programu operacyjnego oraz udzielaniem wyjaśnień w zakresie tych zgłoszeń;
- przeglądy procedur stosowanych w danym programie operacyjnym;
- formułowanie propozycji usprawnień dla instytucji.
W jaki sposób zgłosić się do Rzecznika? Trzy proste kroki:
- ustalenie właściwego Rzecznika dla danego projektu (np. dla projektów regionalnych, rzecznicy dedykowani są według województw);
- sporządzenie opisu sprawy: przytoczenie wszystkich kluczowych informacji oraz dokumentów niezbędnych do analizy przypadku;
- przesłanie przygotowanego zgłoszenia na dane kontaktowe (e-mail) lub poprzez formularz na stronie internetowej.
Rzecznik Funduszy Europejskich analizuje sprawę i przekazuje swoje rekomendacje do instytucji. Rola Rzecznika w tym przypadku sprowadza się do bycia mediatorem – bezstronną osobą, która wspomaga strony w przedstawieniu swoich racji i argumentów. Udział Rzecznika w sporze często pozwala na ponowne rozpatrzenie sprawy i rzucenie nowego światła na argumentacje, a tym samym możliwość zmniejszenia korekty lub jej całkowite zniesienie.
Korekta finansowa – podsumowanie
Realizacja projektu współfinansowanego z funduszy unijnych niezgodnie z obowiązującymi Beneficjenta zasadami skutkować może nałożeniem korekty finansowej i obniżeniem otrzymanego dofinansowania. Przystępując zatem do każdego konkursu warto dogłębnie przeanalizować całą dokumentację i aktualne wytyczne. A jeśli już instytucja nałoży Ci korektę – masz możliwość odwołania, zgłoszenia sprawy do Rzecznika Funduszy Europejskich. Warto o tym pamiętać.
Autor
Eliza Majchrzak
Starsza Specjalistka ds. realizacji projektów UE
