Unia Europejska uruchomiła inicjatywę STEP, aby wzmocnić strategiczne technologie i zwiększyć konkurencyjność europejskich firm. W Polsce program zostanie wdrożony w ramach FENG, otwierając nowe możliwości finansowania innowacyjnych projektów w sektorach cyfrowym, czystych technologii i biotechnologii. Sprawdź, jakie szanse STEP daje przedsiębiorcom.
Unia Europejska, w odpowiedzi na rosnące globalne wyzwania i potrzebę wzmocnienia swojej niezależności, uruchomiła Platformę na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (STEP). Celem tej inicjatywy jest wsparcie inwestycji w kluczowe sektory, takie jak technologie cyfrowe, czyste technologie oraz biotechnologie. Program ma nie tylko zwiększyć konkurencyjność europejskich przedsiębiorstw, ale także ograniczyć strategiczne zależności UE od państw trzecich. W Polsce STEP będzie realizowany w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), otwierając przed firmami nowe możliwości pozyskania środków na innowacyjne projekty badawczo-rozwojowe oraz inwestycyjne. Rozporządzenie ustanawiające STEP (Rozporządzenie 2024/795) weszło w życie w marcu 2024 r.
CZYM JEST INICJATYWA STEP?
Inicjatywa STEP (Strategic Technologies for Europe Platform) to program Unii Europejskiej, którego głównym celem jest wzmocnienie suwerenności i konkurencyjności gospodarki UE poprzez inwestowanie w technologie krytyczne. STEP sam w sobie nie stanowi odrębnego funduszu, a raczej integruje 11 różnych programów unijnych, takich jak „Horyzont Europa”, InvestEU czy Fundusz Innowacyjny, wspierając projekty o kluczowym znaczeniu dla przyszłości Europy. Dzięki tej inicjatywie UE dąży do ograniczenia zależności od importu spoza Europy oraz do promowania innowacyjnych projektów o wysokim potencjale gospodarczym.
KLUCZOWE SEKTORY
Zgodnie z rozporządzeniem ustanawiającym inicjatywę STEP, jej głównym celem jest wspieranie rozwoju i wzmacnianie łańcuchów wartości technologii krytycznych. Działania te koncentrują się na trzech kluczowych obszarach, które mają strategiczne znaczenie dla przyszłości Europy. Pierwszy z nich to najbardziej zaawansowane technologie i technologie cyfrowe, obejmujące m.in. sztuczną inteligencję, technologie kwantowe i zaawansowane systemy łączności. Rozwój tych technologii jest kluczowy dla transformacji cyfrowej gospodarki i społeczeństwa. Drugi obszar to czyste i zasobooszczędne technologie, które odgrywają istotną rolę w transformacji energetycznej i ochronie środowiska. Inicjatywa STEP będzie wspierać projekty związane z odnawialnymi źródłami energii, technologiami niskoemisyjnymi i gospodarką o obiegu zamkniętym. Trzeci obszar to biotechnologie, które mają ogromny potencjał w medycynie, przemyśle farmaceutycznym i rolnictwie. STEP będzie wspierać rozwój innowacyjnych rozwiązań biotechnologicznych, które przyczynią się do poprawy jakości życia i zrównoważonego rozwoju. Wspieranie tych trzech kluczowych obszarów technologicznych ma na celu wzmocnienie konkurencyjności europejskiej gospodarki, tworzenie nowych miejsc pracy i zapewnienie Europie pozycji lidera w globalnym wyścigu technologicznym.

STEP SEAL – PIECZĘĆ JAKOŚCI
Jednym z kluczowych elementów Inicjatywy STEP jest STEP SEAL – tzw. pieczęć suwerenności. Jest to specjalne wyróżnienie przyznawane projektom o wysokiej jakości, które spełniają kryteria merytoryczne i mają strategiczne znaczenie dla UE. Pieczęć STEP mogą otrzymać inicjatywy, które wnioskują o finansowanie z unijnych programów – nawet jeśli z powodu ograniczonej puli środków nie uzyskają dofinansowania.
Otrzymanie pieczęci potwierdza innowacyjny charakter przedsięwzięcia i jego znaczenie dla zwiększenia autonomii technologicznej UE. Projekty wyróżnione pieczęcią STEP są publikowane na specjalnym portalu, co zwiększa ich widoczność i szanse na pozyskanie wsparcia finansowego zarówno od publicznych organów finansujących, jak i prywatnych inwestorów.

Rysunek 1. Możliwości finansowania projektów z pieczęcią STEP w ramach inicjatywy.
INICJATYWA STEP SZANSĄ NA ROZWÓJ POLSKICH PRZEDSIĘBIORCÓW?
Dzięki inicjatywie STEP polskie firmy zyskają realną możliwość zwiększenia swojej konkurencyjności na rynku europejskim. Program koncentruje się na wsparciu projektów z obszarów strategicznych, takich jak technologie cyfrowe, czyste technologie i biotechnologie. W Polsce STEP będzie realizowany w ramach programu FENG, gdzie planowane jest uruchomienie piątego priorytetu z budżetem około 900 mln euro. Środki będą dostępne na projekty inwestycyjne realizowane w wyżej wymienionych obszarach strategicznych. Inicjatywa STEP ma także zapewniać zwiększone wsparcie dla inwestycji zgodnie z mapą pomocy regionalnej. W większości województw intensywność ma wzrosnąć o 10 punktów procentowych, a w województwach dolnośląskim, wielkopolskim i wybranych gminach mazowieckich – o 5 p.p.
Aby jednak polskie firmy mogły korzystać z tych funduszy, konieczne jest wprowadzenie zmian w krajowych programach operacyjnych i ich zatwierdzenie przez Komisję Europejską. Kraje członkowskie na przedstawienie takich modyfikacji mają czas do 31 marca 2025 roku. Następnie Unia Europejska będzie miała trzy miesiące na akceptację wniosków, co oznacza, że pierwsze konkursy mogą ruszyć jeszcze w 2025 roku.
Częściowa realizacja piątego priorytetu FENG została powierzona Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Jak zapewnia Instytucja, „STEP będzie realizowany z myślą o małych, średnich i dużych przedsiębiorstwach”, więc każdy podmiot, niezależnie od wielkości, będzie mógł skorzystać z możliwości, jakie oferuje ta inicjatywa. Zgłaszany projekt musi jednak spełniać kilka rygorystycznych kryteriów. Przede wszystkim powinien wnosić na rynek wewnętrzny Unii Europejskiej przełomowy element o znaczących potencjale gospodarczym lub przyczyniać się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii. Instytucja podczas oceny, oprócz samego projektu, weźmie pod uwagę także dodatkowe elementy takie jak potencjał czy doświadczenie wnioskodawców.
PODSUMOWANIE
Inicjatywa STEP to program UE wspierający rozwój technologii cyfrowych, czystych i biotechnologii. Ma na celu wzmocnienie konkurencyjności Europy i daje polskim firmom szansę na realizację innowacyjnych projektów. W Polsce będzie wdrażany w ramach programu FENG, sprzyjając rozwojowi innowacji w obszarze kluczowych technologii.
Autor

Olga Krahel
Młodsza Specjalistka ds. funduszy UE