Polish
English
Ukrainian
Przejście z gospodarki linearnej na model GOZ jest silnie promowaną ideą na szczeblu całej Unii Europejskiej. Transformacja wymaga właściwego zrozumienia czym w praktyce jest gospodarka o obiegu zamkniętym oraz w jaki konkretnie sposób przedsiębiorstwa mogą uwzględnić GOZ w prowadzonej działalności gospodarczej. Celem artykułu jest przybliżenie tego zagadnienia.
Gospodarka o obiegu zamkniętym – co kryje się pod tym pojęciem?
Idea GOZ stoi w opozycji do tradycyjnego podejścia linearnego, gdzie po wydobyciu i użyciu surowców wyrzuca się powstałe z nich odpady. Syntetyczną i zarazem łatwą w zrozumieniu definicję gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) podaje Główny Urząd Statystyczny (GUS) w publikacji Ochrona środowiska: to model gospodarczy, celem którego jest minimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów oraz wykorzystanie odpadów nieuniknionych jako zasobu dzięki przygotowaniu do ponownego użycia i procesom recyklingu. Jeżeli więc odpady już powstaną, powinny być traktowane jako surowce wtórne i być wykorzystane do ponownej produkcji. W myśl GOZ produkty, materiały i surowce pozostają w obiegu gospodarczym tak długo, jak jest to możliwe.
Model gospodarczy oparty o GOZ wybiega także poza obszar odpadów i odpowiedniego ich gospodarowania, zawracania do produkcji. Podkreśla się także m.in. konieczność odpowiedniego projektowania produktów w celu przedłużania ich żywotności i/lub możliwości łatwej naprawy. Często w powiązaniu z GOZ pisze się także o zwiększaniu efektywności energetycznej oraz używaniu odnawialnej energii (OZE) w procesach produkcyjnych w celu redukcji emisji zanieczyszczeń.
GOZ – jakie działania realizowane przez przedsiębiorstwa wpisują się w model obiegu zamkniętego?
Przedsiębiorstwa optymalizując swoje procesy produkcyjne realizują często cele GOZ. Efekt środowiskowy powiązany jest w wielu przypadkach z redukcją kosztów – będzie tak chociażby w przypadku minimalizacji wytwarzanych odpadów czy produkcji energii na własne potrzeby z instalacji fotowoltaicznej. Poniżej wskazano przykładowe działania, które realizowane są przez przedsiębiorstwa w celu optymalizacji i redukcji kosztów, a które jednocześnie wpisują się w założenia gospodarki o obiegu zamkniętym:
- redukcja ilości wytwarzanych odpadów
- zmniejszenie wykorzystania surowców pierwotnych, redukcja ilości zużywanej wody i/lub energii elektrycznej
- zwiększenie wykorzystania odpadów w procesach produkcyjnych, ponowne wykorzystanie i recykling odpadów
- zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych i produktów ubocznych oraz materiałów pochodzących z recyklingu i/lub łatwych w ponownym przetworzeniu
- zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii (fotowoltaika, pompy ciepła) w strukturze zużycia energii
Ww. działania są zazwyczaj wynikiem automatyzacji i robotyzacji produkcji, wdrożenia nowej linii produkcyjnej lub nowego procesu technologicznego oraz inwestycji w odnawialne źródła energii.
GOZ – podsumowanie
Przedsiębiorstwa nieustannie dążą do optymalizacji realizowanych procesów technologicznych w celu redukcji kosztów prowadzonej działalności. W istocie wiele spośród tych działań związanych jest bezpośrednio z gospodarką o obiegu zamkniętym. Minimalizacja wytwarzanych odpadów, ponowne ich wykorzystanie czy też redukcja zużycia surowców i energii elektrycznej – to jedne z podstawowych celów GOZ. Powiązanie celów środowiskowych z możliwością uzyskania wymiernych oszczędności w ramach prowadzonej działalności z pewnością stanowi istotny impuls do podejmowania tego typu działań przez polski biznes. Kolejnym ważnym impulsem są środki unijne, które w perspektywie 2021-2027 szeroko wspierać będą inwestycje przedsiębiorstw związane z GOZ. Już teraz polskie firmy mogą skorzystać z kilku programów dotacyjnych. Jeśli i Twoje przedsiębiorstwo planuje wprowadzać rozwiązania wpisujące się w ideę gospodarki o obiegu zamkniętym – zapraszamy do kontaktu z Doradcami. Dobierzemy odpowiedni do potrzeb program i pomożemy opracować pełną dokumentację aplikacyjną.
Autor
Bartłomiej Aksman
Starszy Specjalista ds. funduszy UE
