Polish
English
Ukrainian
Tytułowym hasłem „nie musisz być Einsteinem” Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju zachęcają przedsiębiorców do ubiegania się o dotacje na projekty badawcze. Czy prace badawczo-rozwojowe zawsze związane są z prowadzeniem eksperymentów w laboratoriach? Jak wskazują eksperci, nawet drobna zmiana może być innowacją, która pozwoli na udoskonalenie firmy, produktu lub usługi. Każdy krok, który zbliża do opracowania nowych rozwiązań i innowacji, może być działalnością badawczą.
W ramach rozpoczynającej się w tym roku nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027 polscy przedsiębiorcy wciąż mają możliwość uzyskania znaczącego wsparcia finansowego w formie bezzwrotnych dotacji. Uwarunkowane jest to jednak naciskiem na prowadzenie projektów badawczych lub uwzględnieniem w projektach inwestycyjnych komponentu badawczo-rozwojowego (B+R), który stanowić będzie obligatoryjny element dla większości wniosków dotacyjnych. To właśnie projekty badawcze wiążą się z największym ryzykiem oraz niepewnością. Wsparcie w formie dotacji ma być zachętą do podjęcia tego ryzyka w celu stworzenia innowacyjnych rozwiązań przez polski sektor biznesu.
Skąd wiedzieć czy prowadzę prace B+R w przedsiębiorstwie?
Z analiz ekspertów wynika, że przedsiębiorcy często nie są świadomi, że prowadzą prace B+R, kojarząc proces badawczy z przełomowymi innowacjami opracowywanymi przy udziale zaawansowanej aparatury naukowej oraz naukowców. Według definicji pochodzącej z Podręcznika Frascati, działalność badawcza i rozwojowa obejmuje pracę twórczą podejmowaną w sposób metodyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz w celu tworzenia nowych zastosowań dla istniejącej wiedzy. Działania, które można określić mianem prac B+R, muszą być zatem nowatorskie, twórcze, nieprzewidywalne, metodyczne oraz, co bardzo ważne, możliwe do przeniesienia lub odtworzenia. W praktyce sprowadza się to jednak do szerokiego spektrum czynności, często nieodłącznie związanych z działalnością przedsiębiorstwa, jak na przykład udoskonalenia istniejących produktów lub technologii czy tworzenie prototypów, które podlegają ochronie patentowej czy też są zgłaszane jako wzory użytkowe i inne.
B+R, czyli prace nad opracowaniem lub rozwojem produktów i technologii
Zatrudnieni w firmach technolodzy na co dzień pracują nad udoskonaleniem produktów, a programiści w spółkach z branży IT tworzą nowe algorytmy, struktury danych, stosując m.in. metody sztucznej inteligencji i udostępniając użytkownikom nieznane dotąd funkcjonalności. Brak konieczności opracowania przez firmę nowych produktów także nie wyklucza prowadzenia działalności B+R w obszarze zmian technologicznych w procesie produkcyjnym. Prace związane z dostosowaniem parku maszynowego i opracowania nowych rozwiązań pozwalających na osiągnięcie zakładanej wydajności produkcji również mogą stanowić działalność B+R. Potencjał badawczy mają zarówno nowe produkty, które można włączyć do oferty firmy, jak również realizowane w firmie procesy technologiczne.
Poziomy gotowości technologicznej
Działalność B+R wyróżniamy także ze względu na poziom zaawansowania prac, który określany jest przez tzw. poziomy gotowości technologicznej (ang. TRL). Przy pomocy tej uniwersalnie stosowanej skali możemy zdefiniować badania podstawowe, badania przemysłowe i eksperymentalne prace rozwojowe.
Badania podstawowe
Białe kitle i laboratoria, które przedsiębiorcy często kojarzą z procesem badawczym, nierzadko dotyczą etapu badań podstawowych, czyli oryginalnych prac badawczych eksperymentalnych lub teoretycznych podejmowanych przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne. Co ważne, tego typu badania nie są finansowane przez programy dotacyjne skierowane do przedsiębiorstw.
Prace B+R z dotacją dla przedsiębiorców – badania przemysłowe
Dotacje przyznawane są przedsiębiorcom planującym prowadzić badania przemysłowe i/lub eksperymentalne prace rozwojowe, ponieważ są one bliższe celom biznesowym poprzez swój potencjał komercjalizacji. Badania przemysłowe mają na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, pozwalając na opracowanie nowych produktów, usług, technologii lub wprowadzenie znaczących ulepszeń do istniejących rozwiązań. Przez nową wiedzę należy rozumieć zagadnienia dotyczące technologii, materiałów, zjawisk, które są niedostępne w literaturze, bazach patentowych oraz niemożliwe do zakupienia i pozyskania ze środowiska branżowego lub naukowego. Badania przemysłowe odpowiadają za pierwsze wyniki prac laboratoryjnych, potwierdzenie założeń badawczych, czy też stworzenie pierwszych modeli docelowego rozwiązania. Są podstawą tworzenia innych produktów, technologii.
Prace B+R z dotacją dla przedsiębiorców – eksperymentalne prace rozwojowe
Drugim z rodzajów działalności B+R w przedsiębiorstwach współfinansowanym ze środków UE są tzw. eksperymentalne prace rozwojowe. Na etapie prac rozwojowych wykorzystuje się dostępną wiedzę uzyskaną w wyniku działalności badawczej oraz doświadczeń praktycznych i na jej podstawie tworzy nowe lub ulepszone produkty, usługi i procesy. Odnosi się to przede wszystkim do zwiększenia skali prowadzonych działań w stosunku do badań przemysłowych, przejście do testowania wypracowanych rozwiązań w środowisku zbliżonym do rzeczywistego oraz tworzenia kompletnych prototypów i linii pilotażowych lub demonstracyjnych. W ten sposób wiedza ogólna testowana jest pod kątem konkretnych zastosowań niezbędnych do pomyślnego zakończenia tego procesu twórczego. Prace rozwojowe charakteryzują się zatem znacząco wyższą gotowością technologiczną i wyczuwalnym potencjałem komercjalizacji. Z tego względu komponent odpowiadający eksperymentalnym pracom rozwojowym jest obligatoryjny w konkursach dotacyjnych skierowanych do przedsiębiorstw, których celem jest docelowo wdrożenie opracowanych rozwiązań.
Istotą każdego projektu badawczo-rozwojowego są nowe koncepcje lub pomysły, które wzbogacają istniejącą wiedzę z różnych obszarów. Przedsiębiorcom umożliwiają one nieprzerwany rozwój i budowanie przewagi konkurencyjnej opartej na innowacjach. Towarzyszące prowadzeniu badań ryzyko i niepewność będą rekompensowane poprzez dostęp do bezzwrotnych środków finansowych w formie dotacji. Budżety negocjowanych aktualnie programów krajowych i regionalnych, które znaczącą część środków przeznaczają na działalność B+R sektora biznesu, zachęcają do poszukiwania w działalności wyzwań badawczych. Dlatego też warto skorzystać z okazji i sięgnąć po dostępne fundusze, rozpoczynając poszukiwania potencjału badawczo-rozwojowego we własnej firmie i wśród własnych zasobów.
