RZĄDOWA POMOC DLA PRZEMYSŁU ENERGOCHŁONNEGO – KROK W DOBRĄ STRONĘ

W ostatnich latach wiele firm zostało dotkniętych szokiem energetycznym, wywołanym głównie wojną na Ukrainie i brakiem stabilnych dostaw energii. W odpowiedzi na ten kryzys rząd przygotowuje kolejny nabór w ramach konkursu, którego celem jest wsparcie przedsiębiorców energochłonnych najbardziej dotkniętych wzrostem cen energii i gazu. W artykule przedstawiono najważniejsze informacje dotyczące planowanego naboru.

TŁO KRYZYSU ENERGETYCZNEGO

Nieustanne podwyżki cen energii i gazu to już w zasadzie chleb powszedni polskich przedsiębiorców. Pomimo dużych emocji związanych z każdorazową zwyżką, przyzwyczaili się oni do istniejących realiów, które głównie są wynikiem sytuacji geopolitycznej spowodowanej wojną w Ukrainie. Zakłócenie dostaw surowców energetycznych prowadzi do gwałtownego wzrostu cen. Bezpieczeństwo energetyczne to jednak nie tylko zapewnienie stabilnych dostaw energii, ale również utrzymanie ich cen na poziomie akceptowalnym przez odbiorców. Wysoki stopień uzależnienia się od Rosji stanowi wyzwanie dla państw członkowskich w zakresie zabezpieczenia Europy przed kolejnymi kryzysami energetycznymi.

Ponadto, globalny wzrost popytu na energię, zwłaszcza po okresie pandemii, kiedy to gospodarki zaczęły się odbudowywać, nie zawsze idzie w parze z podażą. Ograniczenia w wydobyciu oraz inwestycjach w infrastrukturę energetyczną również mocno wpływają na obecną sytuację.

Wpływ na rosnące ceny energii i gazu ma także dramatyczna sytuacja klimatyczna i dążenie krajów członkowskich Unii Europejskiej do obniżenia emisji gazów cieplarnianych. Na przedsiębiorstwa nakładany jest obowiązek opłacenia uprawnień do emisji CO₂. W Polsce dodatkowym czynnikiem stymulującym wzrost cen jest szybująca cena węgla, która wynika z coraz niższej podaży na ten surowiec.

PRZEDSIĘBIORSTWA ENERGOCHŁONNE NAJBARDZIEJ NARAŻONE NA KRYZYS

Jak wynika z raportu przygotowanego przez Polski Instytut Ekonomiczny: „Statystycznie przeciętne wydatki na energię (energia elektryczna, cieplna, gaz, węgiel) stanowią małą część kosztów przedsiębiorstw (według GUS – 3,3 proc. dla firm spoza sektora finansowego). Udział tych kosztów w kosztach ogólnych przedsiębiorstw różni się w zależności od branży, oscylując od 0,5 proc. (komputery i urządzenia elektryczne) do 12,2 proc. (chemiczna). Statystyki te obejmują jednak jedynie bezpośrednie wydatki na zużycie energii i nie uwzględniają wykorzystywania surowców jako materiałów w produkcji (np. węgla w przemyśle metalurgicznym).

Wysokie ceny energii najmocniej dotykają firmy energochłonne, a więc te, które zużywają najwięcej energii w gospodarce. Najbardziej energochłonnymi sektorami gospodarki są transport i przetwórstwo przemysłowe. Łącznie zużywają one 54 proc. energii wykorzystywanej w całej gospodarce i są najbardziej narażone na wzrost kosztów energii. Firmy transportowe i logistyczne doświadczają przede wszystkim wzrostu cen paliw, firmy produkcyjne natomiast najmocniej dotknięte są wysokimi cenami gazu i energii elektrycznej. Branżami przetwórstwa przemysłowego, które dotkliwie odczuwają skutki tzw. szoku energetycznego są m.in. branża chemiczna, metalurgiczna, szklarska, papiernicza oraz koksownicza.

Polski Instytut Ekonomiczny jednak optymistycznie przygląda się analizom i oczekiwanym zmianom na rynku. Spodziewa się on, że zmniejszenie się wpływu szoków energetycznych i poprawiający się popyt konsumpcyjny ożywią przemysł i poprawią jego sytuację. Nie obejmuje to jednak wszystkich branż na rynku, a w szczególności nadal w trudnej sytuacji pozostają producenci metali i sektor chemiczny.

REALNE WSPARCIE DLA PRZEDSIĘBIORSTW – rekompensaty finansowe

Nie tylko przedsiębiorcy są świadomi konsekwencji, jakie niesie ze sobą stały wzrost kosztów energii i gazu. Rząd planuje przyjęcie na przełomie II i III kw. uchwały w sprawie programu pomocy dla przemysłu energochłonnego związanego z nagłym wzrostem cen gazu ziemnego i energii elektrycznej, którego celem jest wsparcie przedsiębiorców „energochłonnych”, prowadzących działalność w sekcjach B i C Polskiej Klasyfikacji Działalności, a więc w sektorach wydobycia i przetwórstwa przemysłowego. Będzie to kolejny program realizujący zapisy ustawy z dnia 29 września 2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024. Celem ustawy i programów wsparcia jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom wzrostu cen nośników energii, który spowodowany jest wojną na Ukrainie i wynikającym z niej ograniczeniem importu węglowodorów z Rosji.

W dwóch poprzednich naborach tego programu budżet z pomocą dla firm z sektorów wydobywczego i przetwórstwa, które w szczególnym stopniu zostały dotknięte wzrostem cen energii i gazu, wyniósł łącznie 11 miliardów złotych. W kolejnym, nadchodzącym naborze, przedsiębiorca będzie mógł ubiegać się o pomoc podstawową albo zwiększoną. Może ona dotyczyć kosztów poniesionych do 30 czerwca 2024 r. Podstawowa kwota wsparcia wynosi 50% kosztów kwalifikowanych do 4 mln EUR.

Kosztami kwalifikowanymi jest nadwyżka kosztów zakupu gazu ziemnego i energii elektrycznej ponad wzrost ich cen o 50% pomiędzy średnią ceną z 2021 r. a okresem kwalifikowanym. Okresem kwalifikowanym jest pierwsze półrocze 2024 r.

Z wyższego limitu mogą skorzystać firmy, które prowadzą przeważającą działalność w branżach wskazanych na liście w programie według kodów PKD i klasyfikacji produktów przemysłowych w UE – PRODCOM. Są to branże określone przez Komisję Europejską jako szczególnie narażone na utratę konkurencyjności względem firm spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Drugim warunkiem jest odnotowanie w 2023 r. ujemnej wartości wskaźnika EBITDA lub spadku tego wskaźnika o 40% względem 2021 r.

Limit pomocy dla tych firm wynosi 80% kosztów kwalifikowanych do 40 mln euro liczone łącznie dla wszystkich przedsiębiorstw powiązanych. Po dodaniu pomocy otrzymanej w zwiększonym limicie do obliczania wskaźnika EBITDA przedsiębiorstwa za 2023 r., nie może ona przekraczać 70% swojej wartości za rok 2021 albo, jeśli EBITDA w 2023 r. była ujemna, nie może przekroczyć zera.

Pomoc w obu kategoriach zostanie wypłacona w formie refundacji, jako rekompensata finansowa za poniesione koszty.

Nabór wniosków planowany jest na okres od sierpnia do września 2024 r.

WSPARCIE LIDERÓW BRANŻY – pozyskaj rekompensatę

Wsparcie finansowe przedsiębiorstw, które doświadczyły skutków kryzysu energetycznego, może być nierzadko ratunkiem i ulgą dla branż energochłonnych borykających się z tym problemem. Warto więc zadbać o dobrze przygotowany wniosek o wypłatę rekompensaty z NFOŚiGW. Wszystkich przedsiębiorców zainteresowanych ww. programem wsparcia zapraszamy do bezpłatnych konsultacji z Doradcami. Zajmiemy się pełną analizą poszczególnych warunków udzielenia rekompensaty oraz przygotowaniem wniosku wraz z wymaganymi załącznikami.

Autor

Aleksandra Wołos

Koordynatorka ds. funduszy UE